atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

148
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
1. Okuduğunuz gazetenin şeklinden ve içindeki yazılardan memnun
musunuz?
2. Okuduğunuz gazetede ne gibi şeyler bulmak istersiniz ve ne
gibi şeyler bulunmasını istersiniz?
3. Bulunduğunuz yerde istediğiniz gazeteyi kolaylıkla bulabiliyor
musunuz?
4. Gazete okumayanların ne için okumadıkları hakkında düşünceniz
nedir? gibi sorular yöneltilmiştir. Yapılan anket sonunda
gelen cevaplar son derece ilginçtir. Okuyucular verdikleri cevaplar
ile gazetelerin pahalı satıldığını, gazetelerin sayfalarının çok ve büyük
olduğunu, gazetelere daha faydalı yazılar konulması gerektiğini,
gündelik gazetelerin halk lisanı ile yazılmasını, gazetelerin halkın
dertleriyle alâkadar olmasını, mecmuaların kapaklarına kadın resimleri
yerine milli abide ve binalarımızın resimlerinin konulmasının
daha münasip olacağını, gazetelerde açık seçik resimlerin bulunmaması
gerektiğini vs. istemişlerdir 288 .
Netice itibarıyla Türk basın tarihinde bir ilk olan Birinci Basın
Kongresi üç günlük bir çalışma sonrasında kapanmıştır. Kongreden
Hükümetle işbirliği esası ve en önemlisi de rejime bağlılık
kararı çıkmış ve bu teyit edilmiştir. Kongrede yaratılan hava ayrıca
devletin basın üzerindeki ağırlığını bir kez daha hissettirmesine ve
basının ancak devlet eliyle kalkınmasının mümkün olacağı fikrinin
netleşmesine neden olmuştur. Dolayısıyla Hükümetin Atatürk ilke
ve inkılâplarına yakışır, saygın bir Türk basını yaratma proje ve niyetinin
ilk adımı bir anlamda gerçekleştirilmiştir. Kongre sonrası alınan
kararlar gereğince gazetelerin sayfa adeti azaltılmış, öz Türkçe
konusunda bir birlik sağlanmış, kalite ve fiyatlar konusunda da bazı
kararlar alınmıştır. Ülkede dilde sadeleştirme ve öz Türkçe çabalarının
yoğunlaştığı bu günlerde, Hükümetin basından gereken desteği
alabilmesi için bu toplantı iyi bir vesile olmuştur. Bundan sonra basın,
dil meselesinin üzerine daha çok düşmüş ve öz Türkçe kelimelere
ağırlık vermeye başlamıştır. Aynı yıl Milliyet gazetesinin adı Tan
olurken, Ankara Haftası ise adını Çankaya olarak değiştirmiştir 289 .
288 İskit, a.g.e., s. 284-285.
289 İskit, a.g.e., s. 287.