atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 143
dar geçen sürede memleketimizde takriben 40.000 kitabın basıldığı
düşünülecek olursa, 1928 sonrası geçen otuz-kırk yıl içindegelinen
nokta 278 gerçekten takdiri şayandır.
3. Birinci Basın Kongresi
Bu yılın en önemli gelişmesi şüphesiz Basın Genel Müdürlüğü
tarafından basında birlik sağlamak üzere düzenlenen Basın
Kongresi’dir. 1935 yılına gelindiğinde Basın Genel Müdürlüğü, gazetecilik
için lâzım olan sistemli bir teşkilât meydana getirebilmek,
Hükümet ile işbirliği yapabilmek ve en mühimi de bir Basın Birliği
oluşturabilmek için böyle bir adım atmıştır. Nitekim Müdürlük, özel
kuruluş kanununun kendisine verdiği yetkiye dayanarak 25 Mayıs
1935’te Ankara’da üç gün sürecek olan bir kongre tertiplemiştir.
Kongrede konuşulup karara bağlanması düşünülen ana işler ise şöyle
sıralanmıştır 279 :
“1. Basın ile Basın Genel Direktörlüğü arasında işbirliği elde
edilmesi için el birliği ile çalışmak.
2. Türk basınının kültür yayma ödevlerini daha iyi görebilmesi
için üzerinde yürünülmesi gereken yolları tayin etmek.
3. Gazetecilik mesleğinin ve gazetecilerin ilerleme ve yükselme
yollarını araştırmak.
4. Basın birliğini kurma.”
1935 yılında Türkiye’de 38 gündelik gazete, 78 gündelik olmayan
gazete ile 127 mecmua çıkıyordu. Toplamı 243’ü bulan bu
gazete ve mecmualardan hepsinin temsilci göndermesine lüzum
görülmediği için, yapılan seçim sonunda kongreye sadece 117 kişi
katılabilmiştir 280 . Bu arada ismi kesinleşen 10 kişi kongreye gelememiş,
buna mukabil listede adı olmayan Cumhuriyet gazetesi sahibi
ve başyazarı Yunus Nadi, Akşam gazetesi sahibi ve başyazarı Nec-
278 Ek 3: 1928-1984 yılları arasında Türkiye’de basılıp derlenen kitaplara ait bir
istatistik.
279 Birinci Basın Kongresi, Devlet Basımevi, İstanbul 1936, s. 5.
280 Kongreye katılan 117 delege ve onların temsil ettikleri gazete ile mecmuaların
listesi için bk. a.g.e., s. 9-13.