01.05.2013 Views

atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 133<br />

1909 Basın Kanunu’na göre gazete çıkarmak için ruhsat alma<br />

zorunluluğu yoktur, Hükümete bir bildiri <strong>ve</strong>rilmesi yeterlidir. Suç<br />

işlemeye kışkırtan yazılar yayımlanmaz, ahlâk kurallarına aykırı yazı<br />

yazılamaz, resim basılamaz Padişaha hakaretin cezası 3 aydan 3<br />

yıla kadar hapistir vs. şeklinde hükümler içermekteydi. Kanun 1931<br />

yılına gelene kadar tam 15 kez değişikliğe uğramıştır 254 .<br />

İşte bu gelişmeler doğrultusunda 1931 tarihli yeni Basın Kanunu<br />

çıkmıştır. 75 maddelik kanunun önemli başlıkları şunlardır:<br />

- Gazete <strong>ve</strong> dergi çıkartmak için ruhsat almak gerekmez. Yalnız<br />

hükümete bilgi <strong>ve</strong>rilir (27 Haziran 1938’de tekrar ruhsat sistemine<br />

dönülmüştür).<br />

- Vatan, milli mücadele, cumhuriyet, inkılâp düşmanlığı yaptıkları<br />

iddiasıyla hüküm giymiş olanlar <strong>ve</strong>ya işgal altında düşmana hizmet<br />

edici yayın yapmış olanlar gazete çıkartamazlar.<br />

- Gazete <strong>ve</strong> dergilerin başyazarları, genel yayın müdürleri, yazı<br />

işleri müdürlerinin yüksek öğrenim görmüş olmaları gerekmektedir.<br />

Ancak kanun yayımlandığı sırada bu görevlerde bulunanlar bu hükmün<br />

dışındadır.<br />

- Gazete <strong>ve</strong> dergilerde çalışan bütün görevlilerin (muhabir, yazar,<br />

fotoğrafçı, ressam, karikatürist, idare memurları) adlarının hükümete<br />

bildirilmesi hükmü getirilmiştir. Bu suretle tüm personel denetime<br />

tâbi tutulmaktadır.<br />

- Bir gazete <strong>ve</strong>ya derginin özel araçları ile temin edip yayımladığı<br />

bir haber aradan yirmidört saat geçmeden başka bir yayın organınca<br />

kullanılamaz.<br />

- Suç işlemeye kışkırtan yazılar, açık saçık yazı <strong>ve</strong> resimler basılamaz.<br />

Basın yoluyla şantaj <strong>ve</strong> yalan yayın yapılamaz.<br />

254 Yazı işleri müdürleri için yüksek öğretim <strong>ve</strong>ya yedi yıllık idadi diploma zorunluluğu,<br />

siyasal gazete imtiyazı almak için İstanbul’da 500, taşrada 200 lira<br />

depozite yatırılması, askerlerin yazı yazmalarının yasaklanması (3 Mart 1912<br />

tarihli geçici kanun), edep <strong>ve</strong> ahlâk kurallarına aykırı yazı <strong>ve</strong> resimlerin yasaklanıp<br />

toplatılması (16 Şubat 1913 tarihli geçici kanun), sıkıyönetim bölgelerinde<br />

sansür kurulunun izni olmadan gazete yayımlanmaması (5 Şubat 1919<br />

tarihli kararname), iç gü<strong>ve</strong>nlik <strong>ve</strong> dış ilişkilerle ilgili belge yayımlanmaması<br />

(5 Ağustos 1920 tarihli kararname), Kuran âyetlerinin <strong>ve</strong> hadislerin hiçbirinin<br />

basılmaması (19 Ekim 1921 tarihli kararname) (Topuz, a.g.e., s. 97-102).

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!