atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

132
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
tamı yumuşatmaya yetmemiştir. Bunun üzerine adı geçen gazetecilere
karşı sert tedbirlerin alınmasından yana olan bazı vekiller tekrar
harekete geçerek Meclise yeni bir önerge daha vermişlerdir. Meclise
verilen yeni önergede ise “Halkı, ülkede kurulu idare tarzından,
devrim ile sonuçlarından, kurucularından, Anayasanın sağladığı
haklardan ve özgürlüklerden soğutacak, ahlâksızlık saçacak yazıları
yayınlayan gazeteler Hükümetçe geçici olarak kapatılır. Bunun tekrarı
durumunda gazete kesinlikle kapatılır, sorumlular başka gazetelerde
ve yayınlarda üç yıl çalışmazlar. Bunları çalıştıran yayınlar da
kapatılır” 251 şeklinde bir açıklama yer almıştır. Bu önergenin altına
imza atan milletvekilleri ise Salih Bozok, Kılıç Ali, Necip Ali, Celal
Bayar vs. dir. Kısacası Mecliste oluşturulan bu gergin hava sonucunda
yeni basın kanunu gündeme getirilmiştir. Yani bir anlamda
mevcut kanunun yetersizliği yaratılan bu gergin ortam ile gündeme
getirilerek, hazırlanan yeni basın kanununun çıkarılmasına zemin
hazırlanmıştır.
Bütün bu konuşma ve verilen önergeler, aslında yeni çıkarılması
düşünülen Basın Kanunu için gereken ortamı hazırlamaya yetip
de artmıştır. Neticede eski Basın Kanununun ihtiyaçlara artık cevap
vermediği gerekçesiyle Meclise sunulan 15 Temmuz 1931 günlü tasarı,
25 Temmuz 1931’de alınan 1881 sayılı karar itibarıyla kanunlaşmış
252 ve yeni Basın Kanunu’nun çıkarılması da böylelikle gerçekleştirilmiştir.
Bilindiği gibi Osmanlı döneminde, 31 Mart Olayı sonrası Basın
Kanunu meselesi gündeme gelmiş ve basın özgürlüğünün bir kanunla
kısıtlandırılmaya çalışılması çok tartışılmıştı. Tartışmalar sonunda
18 Temmuz 1909 günü Basın Kanunu Mecliste kabul edilmiş ve o
da 1931 yılına kadar tam 22 yıl yürürlükte kalmıştı. Çoğu hükmünün
Fransız Basın Kanunu’ndan alındığı ifade edilen 1909 Matbuat
Kanunu’nun önceleri liberal eğilimli olduğu, ancak yapılan değişiklikler
sonucunda basın özgürlüğünün her yönden sınırlandırılmasına
neden olduğu 253 söylenmektedir.
251 Topuz, a.g.e., s. 149-150.
252 İskit, a.g.e., s. 259-260.
253 Topuz, a.g.e., s. 97.