atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

98
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
Kanunu takip etmiştir. Ondan sonra gezici başöğretmenler atanmış,
bunların sık sık köylere giderek denetim yapmasına ve köyün bütün
sosyal ve öğretim işlerine katılmalarına imkân sağlanmıştır. Bu gelişmenin
asıl dikkat çeken tarafı, köy eğitmenliği projesine başlandıktan
sonra ilgili kanunun çıkarılmış olmasıdır. Yani 1936 yılında
başlatılan köy eğitmenleri projesi, pilot bölgelerde uygulandıktan
sonra 1937 yılında kanunlaşmıştır. Bu kanun çıkarma tarzı, Türk siyasi
hayatının da ilklerinden biri olmuştur 178 .
Çıkan Köy Eğitmenleri Kanunu’nun ardından açılan eğitmen
kursları ilk mezunlarını vermeye başlamıştır. Bunun en çarpıcı örneklerinden
biri Edirne-Karaağaç’daki köy eğitmenleri kursudur. O
günlerde basın da Karaağaç yatılı okulunda açılan 100 kişilik köy
eğitmenleri kursunun yedi aylık mesaisinin sona ermesine büyük ilgi
göstermiştir. Çıkan haberlerde, okulsuz ve öğretmensiz köylere kısa
zamanda kendi köylüsünden okul öğretmenleri yetiştirmek ve bunların
yeni ziraat usullerinde kendi köylüsüne rehber olmasını sağlamak
amacıyla açılan kursun, Ziraat ve Maarif Vekâletlerinin işbirliği
neticesinde söz konusu olduğu yazılmıştır. Çalışmalar için ayrı
bir çiftliğin kiralandığı kursta ziraat işleri pratik olarak gösterilmiş,
eğitmenlere de Kültür Bakanlığı tarafından münasip bir aylık bağlanmıştır.
Ayrıca işlenmek üzere tohum vs. materyal de bedava verilmiştir
179 . Örneğin Lüleburgaz, Türkgeldi, Sarmısaklar gibi çiftliklere
dağıtılmak üzere 200’er kilo arpa ve buğday ayrılmış, eğitmenler
de bunları almaya yollanmıştır. Bunun yanı sıra Ziraat Bakanlığı ile
sürekli işbirliği halinde olan Kültür Bakanlığı, bir yandan köylünün
ambarını doldurup onu modern tarım teknikleriyle tanıştırırken, diğer
yandan da okulsuz köylere okul yapılması için başlattığı mesaisine
devam etmiştir. 1937 sonu itibarıyla Bakanlık, bu bölgelere
gönderdiği 500 lira ile sade ve planlı okullar inşa edilmesini istemiştir
180 . Bunun haricinde Ekim ayının sonlarında İstanbul Selimiye’de
40 kişilik bir nalbantlık kursu açılmıştır. Verilen bilgilere göre, iki
devreden oluşacak olan bu kursun üçer ay devam edeceği, öğrencilere
demircilik sanatının öğretileceği ve ustaların maaşları ile mas-
178 Köy eğitmenliği meselesi hakkıda bk. Başgöz-Wilson, a.g.e., s. 162-175; Eraslan,
a.g.e., s. 138.
179 Son Posta, 18 Ekim 1937, s. 5.
180 Son Posta, 10 Aralık 1937, s. 5.