atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

96
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
de, Gazi Orta Muallim Mektebi ve Terbiye Enstitüsü Pedagoji bölümü
öğretmeni Halil Fikret Kanad 1935’te Kurun gazetesinde konuyla
ilgili bir dizi yazı yazmışlardır. Fay Kirby özellikle Kanad’ın
o zaman yazdığı yazıların kimsenin dikkatini çekmediğini, ancak bu
yazıların zamanla “çağdaş eğitim tarihinin en akıl almaz söylencesinin
yayılmasına aracı” olduğunu ve Dr. Kanad’ın böylelikle “savunduğu
özgünlüğün niteliğininin” anlaşıldığını ifade etmiştir. Dolayısıyla
Kanad, ortaya koyduğu görüşleriyle “o zamana kadar yazılıp
söylenen şeyleri daha sistemli bir hale” 173 getirmiştir.
1935’den 1938’e kadar olan sürede köycülük ve köy öğretmeni
yetiştirmede önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. 1935’te Saffet
Arıkan’ın Milli Eğitim Bakanlığına, İsmail Hakkı Tonguç’un da
İlköğretim Umum Müdürlüğüne getirilmeleri çalışmaların başarıyla
sonuçlanmasında gereken zemini hazırlamıştır. Geçen bu zaman
zarfında ana konu ve yanıt aranan asıl nokta ise “Köyü Nasıl Kurtaracağız?”
sorusudur. İşte bu sorudan yola çıkılarak, öncelikle öğretmen
ihtiyacının giderilmesine çalışılmış ve 1937’de yeniden açılan
köy öğretmen okullarında uygulamaya gidilmiştir. Asıl gelişme ise
bu okulların 1940 yılında Köy Enstitülerine dönüşmesi ile gerçekleşmiştir.
Kısacası 1930’ların başlarında köycülük, köyün ve köylünün
terbiyesi ve eğitimi ile başlayan süreç ve çaba, devleti eğitime,
çağdaş eğitimin prensiplerinin belirlenip bunun ülkede yaygınlaştırılmasına
ve herşeyden önce de öğretmen yetiştirme politikasına
yöneltmiştir.
Nitekim Saffet Arıkan’ın Milli Eğitim Bakanı olduğu dönemde
yeni bir uygulamaya gidilerek, 1936 yılında Eskişehir’in Çifteler İlçesine
bağlı Mahmudiye Köyü’ndeki bir ilkokulda ilk uygulama başlatılmıştır.
Maarif ve Ziraat Vekâletlerinin işbirliği ile açılan kursa,
“Ankara’nın merkez kazâsına bağlı köylerden 79 erbaş çağrılmış;
ayrıca Tunceli’den de katılanlar olmuştur”. Kurs sürecince katılanlara
eğitim öğretim yöntemlerinin yanı sıra tavukçuluk, dülgerlik ve
genel tarım bilgileri verilmiştir. Çifteler Eğitmen Kursu’ndaki eğitim
ve öğretim işleri iki ilköğretim müfettişine bırakılmış, kurs direktörlüğüne
de Emin Soysal 174 getirilmiştir. Kursun Temmuz 1936
173 Kirby, a.g.e., s. 78; Öztürk, a.g.e., s. 127-130.
174 Emin Soysal’ın Çifteler Eğitmen Kursu’ndaki çalışmaları dönemin Kültür