3.Ulusal Hidrolojide İzotop Teknikleri Sempozyumu - DSİ Genel ...

Acı Su (TR319); İşletme tarafından yapılmış olan bir sondajdan artezyen yükselme ile yüzeye çıkan
ve daha sonra kapatılan 64 m derinliğindeki bu sondaj, derinlerdeki hidrojeolojik-dinamik yapıyı
yansıtması açısından ilginç bir örnektir. Zira bu koyunun yakınındaki diğer sondajlardan farklı
olarak sıcak su alınması ve kimyasal bileşiminin bölgede kimyasal analizleri yapılan sulardan
farklılık göstermesi (yüksek klorür ve bikarbonat içeriği ve sodyum içeriği gibi) dikkat çekicidir.
Kimyasal analizleri yapılan TR317 nolu kaynak ve TR319 nolu sondaj kuyusu suyu, birbirlerine
çok yakın yerde bulunmalarına karşın oldukça farklı iyon değişimleri gözlenmektedir. Özellikle Cl -
ve HCO3 - ‘da gözlenen farklılıkların (TR 319 nolu sondajda gözlenen Cl - ve HCO3 - değerlerinin,
yakın mesafedeki TR317 nolu kaynağa oranla oldukça yüksek olması sondaj derinliğine bağlı
olarak geliştiğini düşündürtmektedir. TR319 numaralı sondaj suyunun kimyasına ilişkin gözlenen
yüksek Na + ve HCO3 - değerleri, granitik-metamorfik akiferlerde gerçekleşen sodik plajiyoklas
çözünmesi reaksiyonuna bağlanarak (Albu ve diğ. 1997), bölgedeki Uludağ batoliti ile
açıklanmaktadır.
Şekil 5 Uludağ maden suyu bölgesindeki sondajların ve mineralli suların konumu (Tut Haklıdır
2007)
Şekil 5’de gözlenen Uludağ Maden Suları bölgesindeki kaynak ve sondajlar, bölgede birbirlerine
çok yakın derinliklerde fiziksel parametreleri birbirinden farklı suları göstermektedir (Çizelge 2).Bu
suların birbirleriyle etkileşimleri ile su-gaz etkileşimi maden sularının oluşumunda belirli ölçüde
rol oynamaktadır.
Kimyasal analizlerden TR317, TR318 nolu maden suyunun Ca-Mg-Na-HCO3 su tipinde, TR 319
sondaj suyunun ise Na-Ca-HCO3 tipinde olduğu belirlenmiştir. Bu sular karşılaştırıldığında TR319
sondajındaki Na + ve HCO3 - iyonlarının baskınlığı göze çarpmaktadır. Bölgede yer alan Çınar, Sırma
ve Özkaynak firmalarına ait maden sularının da aynı akiferden geldiği gözlenmektedir.
Bölgedeki suların izotop analiz sonuçları değerlendirildiğinde; bu çalışmayı da kapsayan söz
konusu uluslararası proje çerçevesinde; termal suların 1000–2000 m yüksekliklerdeki faylardan
yeraltına girerek, fazla δ 18 O değişimine uğramadığını ve çok derin dolaşımlı bir ısınma
yaşadıklarını göstermektedir (Tut Haklıdır 2007). Maden sularının ise belirgin bir su-kaya
etkileşimini yansıttığı Şekil 6’ta da göze çarpmaktadır.
73