3.Ulusal Hidrolojide İzotop Teknikleri Sempozyumu - DSİ Genel ...

ULUDAĞ GÜNEYİNDEKİ YERALTISULARININ HİDROJEOKİMYASAL
DEĞİŞİMLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Özet
Dr. Füsun S. TUT HAKLIDIR
Dokuz Eylül Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Buca -İzmir
e-posta:fusuntut@gmail.com
Uludağ Batı Anadolu’daki en önemli yükselti olup, Kuzey Anadolu Fayı ve Ege Açılma Sisteminin
sınırı olarak ta değerlendirilebilen, tektonik açıdan hareketli bir alanda yer almaktadır.
Bulunduğu tektonik aktivitenin de etkisiyle Uludağ’ın kuzey eteklerinde çok sayıda sıcak su çıkışı
bulunmaktadır. Bölgedeki sıcak su çıkışlarının yanı sıra Bursa Ovasından Uludağ zirvesine dek
farklı yüksekliklerde soğuk su kaynakları bulunmaktadır. Uludağ’ın güneyinde ise soğuk su
çıkışları ve Nilüfer çayına paralel bir vadi boyunca ise yaklaşık 3.5 km boyunca maden suyu
çıkışları gözlenmektedir. Maden suyu çıkışları oldukça lokal bir bölgede yüzeye ulaşmakta olup,
farklı maden suyu firmalarınca değerlendirilmektedir. Doğal maden suyu çıkışları açılan sondajlarla
beslenerek, maden suyu firmalarının kapasiteleri arttırılmaktadır. Ancak yapılan ölçüm, analizler
sonucunda bu sondajların birbirlerini etkilediği ve farklı derinliklerden gelen suların
fiziksel/kimyasal ve izotopik karakterlerinin de birbirlerinden farklı olabildiği, bölgenin oldukça
hassas bir dengeye sahip olduğu gözlenmiştir.
Farklı yüksekliklerden alınan su örneklerinin δ 18 O - δ D izotop değerleri incelenmiş olup, Uludağ
bölgesinin güneyindeki soğuk su, maden sularına ait izotop değerlerinin birbirlerinden oldukça
farklı değerler verdiği ortaya konulmuştur. Maden suyu ile sıcak su çıkışları arasındaki ilişki
irdelenmiştir. Buna göre Uludağ’ın kuzeyinde gözlenen sıcak su çıkışlarının güneyde de sığ
sondajlarla elde edilebileceği gözlenmiştir.
EVALUATION OF HYDROGEOCHEMICAL CHANGES OF GROUNWATERS IN
SOUTH ULUDAĞ
Abstract
Uludağ, the highest mountain of Western Anatolia which can be evaluated as the border between
the North Anatolian Fault Zone and the Aegean Extension System and has developed by tectonic
uplift.
Cold waters are generally located in the higher land from plain to Mount Uludağ, whereas thermal
water discharges are observed in low lands , especially near the city center. Mineral waters are
located along a 3.5 km long valley near the Nilufer river in south of Uludağ. Mineral water
companies have been drilling new wells to increase their capacities in the region. However results
of water analyses, revealed that the wells influence each other and there is a sensitive balance
between mineral water springs and drillings.
Isotopic compositions of water samples, which are taken from different altitudes in the region, also
have been evaluated and the result has shown that thermal, mineral and cold water isotopic
compositions are very different from each other. Mineral and thermal water has a relationship in
this region which may suggest thermal water can be abstracted by drilling shallow boreholes at the
southern area such as the north part of Bursa city.
67