3.Ulusal Hidrolojide İzotop Teknikleri Sempozyumu - DSİ Genel ...

GÖKOVA (MUĞLA) KIYI KARST KAYNAKLARINDA DENİZ SUYU
KARIŞIMININ HİDROKİMYASAL VE DURAYLI ÇEVRESEL
İZOTOP YÖNTEMLERİYLE İNCELENMESİ
Mehmet Ekmekçi 1 , Levent Tezcan 1 , Türker Kurttaş 2 , Salim Yüzereroğlu 3 , Şükran Açıkel 1
1 Hacettepe Üniversitesi, Uluslararası Karst Su Kaynakları Uygulama ve Araştırma Merkezi
Beytepe/ Ankara
2 International Atomic Energu Agency (IAEA), Isotope Hydrology Section, Vienna Austria
3 Devlet Su İşleri, 21. Bölge Müdürlüğü, Jeoteknik Hiz. ve Yeraltısuları Şb. Md., Aydın
ÖZET
Özellikle kıyı akiferlerinde, yeraltısuyu kaynaklarında tuzlanmanın kökeni ve tuzlanma
mekanizaması, karmaşık hidrojeolojik sorunlar arasındadır. Hidrojeolojik sistemin kavramsal
modelinin oluşturularak, tuzluluğun kökeni hakkında önemli bilgiler, hidrokimyasal
yöntemler ve izotop hidrolojisi teknikleri yardımıyla elde edilebilmektedir. Sunulan
çalışmada, Muğla’ya bağlı Gökova karst kaynaklarında görülen tuzluluğun kökeni,
hidrokimyasal ve izotop teknikleri yardımıyla aydınlatılmaya çalışılmıştır. Özellikle oksijen
18 izotopu ile bor, sülfat ve klorür iyonlarının birlikte kullanımı, sistemin tanımlanması
açısından önemli bilgiler sağlamıştır. Aynı bileşenlerin zamansal değişimlerinin göstergesi
olarak değişim katsayılarının kullanımının da değerelndirmelerde önemli katkılar verdiği
görülmüştür
HYDROCHEMICAL AND ISOTOPIC ASSESMENT OF SEA WATER MIXING IN
GOKOVA (MUGLA) COASTAL KARSTIC SPRINGS
ABSTRACT
In coastal aquifers, salinisation appears to be a complex hydrogeological problem, because the
origin of salinisation might be other than sea water intrusion. The combined use of
hydrochemical methods and isotope hydrology techniques provide a versatile tool in
developing a conceptual model of the hydrological system which essential for further
modeling studies. In this study, the authors, present a case study in the Gokova coastal karstic
springs where they demonstrated the use of the hydrochemical and asotope techniques
together. They emphasized the use, as a tool, of the oxygen-18, boron, chloride and sulfate in
understanding the behaviour of the hydrogeological system in terms of the origin of the salt
water and the mechanism of salinisation. They also demonstrated that the coefficient of
variation of these components may contribute much to this efforts when systematic analyses
are perfomed along at least one water year.
GİRİŞ
Son on yıl öncesine kadar nüfus artışı baskısı altında olan yeraltısuyu kaynaklarının, yakın
gelecekte küresel ısınmaya bağlı olarak gelişen iklim değişimlerinden de etkileneceği
anlaşılmaktadır. Yapılan değerlendirmelere göre, be nedenlerle, doğrudan kullanılabilir su
kaynakları azalacak, ve bunun sonucunda da belirli bir işlemden geçirildikten sonra
kullanılabilecek su kaynaklarına yönelme söz konusu olacaktır. Kıyı bölgelerinde, deniz suyu
girişimi nedeniyle tuzlanmış yeraltısuyu kaynakları, yeniden değerlendirilebilecek
kaynakların başında gelmektedir.
Tuzlu su kaynaklarının en düşük maliyetle ve sürekli kullanımı sunulabilmesi, tuzlanma
oranının kullanım süresinde olabildiğince denetim altına alınabilmesi ile olanaklıdır.
Tuzlanmanın denetim altında tutulabilmesi, su kaynağındaki tuzlanmanın kökeni ve
mekanizmasının gerektirmektedir. Yeraltısuyu kaynaklarında tuzluluğun kökenlerine ilişkin
bilgi, bu bildiriler kitabında basılan Ekmekçi (2008)’de verilmiştir.
294