3.Ulusal Hidrolojide İzotop Teknikleri Sempozyumu - DSİ Genel ...

More documents

Recommendations

Info

2- Deniz suyunun derin salamura çözeltisinden ayırt edilmesi; Salamura çözeltilerinde, genellikle 18 O izotopu, su-kayaç etkileşimi nedeniyle, 2 H izotopuna göre daha fazla zenginleşmiş durumda görülmektedir. 3- Buharlaşma sonucu tuzluluğu artan kıta içi suların, deniz suyu kökenli sulardan ayırt edilmesi; Buharlaşma etkisi altında kalan tatlı sular, genellikle 18 O ve 2 H izotopları açısından zenginleşirken, buharlaşma sırasında oluşan kinetik (dengede olmayan) ayrımlanma (fraksinasyon) olayı nedeniyle, deniz suyuna göre 18 O açısından daha zengin bir duruma gelirler. 4- Güncel deniz suyunun, jeolojik dönemlerden kalma deniz suyundan ayırt edilmesi; Kolay çözümü olmayan bu sorunda, duraylı izotopların yanı sıra radyoaktif izotopların kullanımı büyük bir yarar sağlar. Bununla birlikte, güncel ve geçmiş iklim koşullarının farklı olması beklentisine bağlı olarak, güncel deniz suyu ile jeolojik dönemlerden kalma deniz suyunun duraylı izotop içerikleri arasında belirli bir farkın görülmesi beklenebilir. OKSİJEN-18 ( 18 O), DÖTERYUM ( 2 H) VE TRİTYUM (T) Yağıştan itibaren oluşan ve fiziksel, kimyasal ve biyolojik süreçlerden uzun süreli ve büyük oranda etkilenmemiş olan doğal sular “normal” sular olarak nitelendirilerek; derin dolaşım nedeniyle sıcaklık kazanmış, su-kayaç etkileşimi sonucunda fiziksel ve kimyasal özellikleri değişime uğramış jeotermal ve mineralli sular; jeolojik dönemler boyunca litolojik birimlerin boşluklarında hapsolmuş sular; denizlerde olduğu gibi buharlaşma etkisi altında kalan sulardan ayrılırlar. Fiziksel ve kimyasal özelliklerinin yanı sıra, tuzlu suların izotop içerikleri de normal sulardan farklı olup, farkın niteliği ve büyüklüğü tuzluluğun kökeni ile yakından ilişkilidir. Bu nedenle, bu tür farkların “parmak izi” olarak kullanılması olanaklı olabilmektedir. Su molekülünü oluşturan izotopların, hidrolojik problemlerin çözümünde kullanılmasına yönelik çalışmaların başladığı yıllarda, çevresel izotopların, yeraltısuyunda tuzluluk problemelerinde önemli bir araç olarak kullanılabileceği anlaşılmıştır. Bu kapsamda, öncelikle duraylı izotoplardan Oksijen-18 ( 18 O) ve döteryum ( 2 H) kullanılmıştır. Tuzlanma sorunuyla ilgili hidrojeolojik problemlerin önemli bir bölümünde, tuzlu suların izotop içeriklerinin, çevredeki normal sulardan önemli oranda farklı olduğu görülmektedir. Deniz suyu karışımı nedeniyle tuzlanmış suların duraylı izotop içerikleri, meteorik kökenli normal suların izotop içeriklerinden kolaylıkla ayrılabilecek şekilde farklıdır. Buharlaşma sonucunda zenginleşen göl sularının da benzer şekilde, yağış kökenli sulardan ve deniz suyundan ayrılması olanaklı olabilmektedir. Jeolojik dönemlerden kalma, salamura gibi aşırı tuzlu sularda, 18 O izotopu, su-kayaç etkileşiminden etkilenmekte, bu nedenle deniz suyundan daha farklı izotop özellikleri gösterebilmektedir. Trityum ( 3 H) ve Karbon-14 ( 14 C) gibi radyoaktif izotoplar ise suların güncelliğinin bir göstergesi olarak kullanılabildiğinden, tuzlu suların kökenleri yapılacak değerlendirmelerde önemli bilgiler sağlamaktadırlar. Jeolojik dönemlerden kalan tuzlu suların güncel deniz suları ile karışım sonucunda tuzlanmış sulardan ayırmanın ilk ve doğrudan yolu, radyoaktif izotopların analizidir. Jeolojik dönemlerden kalma sularda trityum içeriği bulunmazken, tarihleme 14 C izotopu ile olanaklı olabilmektedir. STRONSİYUM-87 ( 87 SR) İZOTOPU Stronsiyum aragonit, kalsit, florit, jips, anhidrit, barit gibi minerallerin kristal yapılarına girebilen bir elementtir. Stronsiyum elementinin dört duraylı izotopu bulunmaktadır. En yaygın olarak bulunan izotop 287 88 Sr, toplam element bolluğunun % 82.74’ünü; 87 Sr, % 6.96’sını; 86 Sr, % 9.75’ini ve 84 Sr, % 0.55’ini oluşturmaktadır. 87 Sr/ 86 Sr oranı deniz sularında jeolojik devirler boyunca değişiklikler göstermiştir. Günümüzde, 87 Sr/ 86 Sr oranının jeolojik
devirler boyunca olan değişimi konusunda önemli bilgiler elde edilmiştir. Güncel deniz suyunda bu oran 0.7091 olarak saptanmıştır (Banner, 1995; Emblanch et al., 2005). Stronsiyum izotoplarının ayrımlanma oranının saptanamayacak derecede düşüktür. Bu nedenle, doğal sularda ölçülen stronsiyum, suyun temasta olduğu litolojinin stronsiyum izotop oranını göstermektedir. Bu özelliği nedeniyle stronsiyum izotop oranları, suların temasta olduğu kayaçların tanımlanmasında önemli bir araç olarak kullanılabilmektedir. Yeraltısuyunun geçiş süresi uzadıkça, suyun temasta olduğu kayaçları oluşturan minerallerle dengeye gelme olasılığı artmaktadır. Geçiş süreleri eşit olan sularda farklı stronsiyum izotop oranları, suların farklı yaşlara sahip kayaçlarla temas halinde olduklarının bir göstergesi olarak değerlendirilir. Bununla birlikte, kil minerallerinin yüzeylerinde tutulan Ca ve dolayısıyla Sr’un baz değişimi tepkimeleri sonucunda deniz suyunun Sr izotop bileşiminde değişiklikler beklenebilir. Benzer şekilde, karbonatlı kayaçların oluşturduğu ortamlarda, dolomitleşme ve yeniden kristallenme süreçleri de, tuzlu suyun 87 Sr/ 86 Sr oranının düşmesine neden olabilmektedir. Dolayısıyla, Sr ve 87 Sr/ 86 Sr oranının değişimlerinin birlikte izlenmesi, tuzlanmayı denetleyen su-kayaç etkileşim süreçleriyle, yeraltısuyunun temasta olduğu karbonatlı kayacın yaşının belirlenmesine de olanak sağlamaktadır. Şekil 1’de, Sr elementi ve izotopları kullanılarak, tuzlanmanın kökeni ve karışıma ilişkin değerlendirme yapılabilecek diyagram gösterilmiştir. Şekil 1. Sr +2 ve 87 Sr/ 86 Sr kullanılarak hazırlanan diyagram (Barbieri vd., 1999). BOR-11 ( 11 B) İZOTOPU Sulu çözeltilerde yüksek çözünürlüğe sahip olan Bor elementinin doğadaki bolluğu, buharlaşma süreçlerinden ve yükseltgenme-indirgenme tepkimelerinden etkilenmemesi 288
Page 1 and 2:
T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI DEV
Page 3 and 4:
Dünyada herşey için, medeniyet i
Page 5 and 6:
ÖNSÖZ İzotop tekniklerinin hidro
Page 7 and 8:
ZAMANTI REGÜLATÖRÜ VE DERİVASYO
Page 9 and 10:
GROUNDWATER DISCHARGE AND ISOTOPE H
Page 11 and 12:
2. Jeoloji Kazdağları’nın çek
Page 13 and 14:
( 18 O), Döteryum ( 2 H) ve Trityu
Page 15 and 16:
EC (S/cm) pH 10 9 8 7 6 5 4 3 2 300
Page 17 and 18:
Trityum ( 3 H) hidrojen elementinin
Page 19 and 20:
T (TU) T (TU) 8 7 6 5 4 3 2 1 0 8 7
Page 21 and 22:
Clark, I.D. and Fritz, P., 1997. En
Page 23 and 24:
1. GİRİŞ Tarımsal hidroloji, bi
Page 25 and 26:
2a 2b Şekil 2a. Toprak yüzey katm
Page 27 and 28:
I, X kalınlığındaki toprak örn
Page 29 and 30:
3.4. Su Bütçesi Çalışmaları S
Page 31 and 32:
parçaları (grid) içinde eşit ve
Page 34 and 35:
DEVELİ KAPALI HAVZASI’NDA YERALT
Page 36 and 37:
yaklaştıkça dane çapı incelen
Page 38 and 39:
Başköy Ka. K2 YEŞİLHİSAR SK-8
Page 40 and 41:
Şekil 5 incelendiğinde derin sond
Page 42 and 43:
Sultansazlığı Sulak Alanı’na
Page 44:
Yıldız, F.E., “Kayseri- Sultans
Page 47 and 48:
ENVIRONMENTAL ISOTOPIC INVESTIGATIO
Page 49 and 50:
Çalışma sahasının GD, KB ve B
Page 51 and 52:
3. HİDROJEOLOJİ İnceleme alanın
Page 53 and 54:
suları ile dekapaj göl suları bi
Page 55 and 56:
ileşimleri kullanılarak yerel buh
Page 57 and 58:
SO4 (mek/l) 140 120 100 80 60 40 20
Page 59 and 60:
18 O SO4 (‰ VSMOW) 20 10 0 -10 -2
Page 61 and 62:
Tablo 2. Çalışma alanı ve çevr
Page 64 and 65:
BİRİM HİDROGRAF ÇIKARILMASINDA
Page 66 and 67:
Arazi Kullanma ve Bitki Örtüsü A
Page 68 and 69:
Qt.Ot = Qy.Oy + Qya .Oya + Qye . Oy
Page 71 and 72:
Çizelge 3. Bireysel akımların ç
Page 73 and 74:
elirlenmiştir. Dolayısı ile izot
Page 76 and 77:
ULUDAĞ GÜNEYİNDEKİ YERALTISULAR
Page 78 and 79:
Şekil 1. Uludağ-Bursa bölgesinin
Page 80 and 81:
Şekil 1’de çalışma alanında
Page 82 and 83:
Acı Su (TR319); İşletme tarafın
Page 84:
Kaynakça ALBU, M., Banks, D., Nash
Page 87 and 88:
In Bolluk Lake, Bozdağ and its sur
Page 89 and 90:
Şekil 2. İnceleme alanının uydu
Page 91 and 92:
Şekil 3. İnceleme alanının jeol
Page 93 and 94:
geçişlidir. Kireçtaşları, beya
Page 95 and 96:
molozu, alüvyonlar ve travertenler
Page 97 and 98:
4274000 4272000 4270000 4268000 426
Page 99 and 100:
5.1. İzotop Verilerinin Değerlend
Page 101 and 102:
sistemin örtü kayasını ise İns
Page 103 and 104:
8. DEĞİNİLEN BELGELER Aydemir, A
Page 105 and 106:
PALEOWATERS IN THE DEEP AQUIFER SYS
Page 107 and 108:
Asmalıdere ve İncirlik üyelerini
Page 109 and 110:
sistemin basınçlı olduğunu gös
Page 111 and 112:
olmasından kaynaklanmış olabilir
Page 113 and 114:
Tablo 1. Ölçülmüş Ksenon ve Ne
Page 115 and 116:
Bayarı, C.S., Özyurt, N.N., Kilan
Page 117 and 118:
EVALUATION OF THE ORIGIN OF THE GEO
Page 119 and 120:
Şekil 2. İnceleme alanının yer
Page 121 and 122:
Tablo 1. İnceleme alanındaki kayn
Page 123 and 124:
Beypazarı bölgesindeki granitik k
Page 125 and 126:
Bölgedeki su kaynakları ile jips
Page 127 and 128:
kükürt jeotermometresinin bölged
Page 130 and 131:
ÖZET KONYA İLİ TATLI SU KAYNAKLA
Page 132 and 133:
Page 134 and 135:
6. HİDROJEOKİMYA İnceleme alanı
Page 136 and 137:
Tablo 1. İnceleme alanındaki sula
Page 138 and 139:
18 Şekil 3. O - Döteryum grafiği
Page 140 and 141:
-Döteryum-Trityum grafiğine göre
Page 142 and 143:
NEVŞEHİR (KOZAKLI) SICAK VE MİNE
Page 144 and 145:
2. ÖRNEKLEME VE ANALİZ YÖNTEMLER
Page 146 and 147:
137
Page 148 and 149:
(CO3+HCO3)-(Cl+SO4) mek/l (Ca+Mg)-(
Page 150 and 151:
Tablo 1. Kozaklı Jeotermal alanın
Page 152 and 153:
Trityum (TU) 2H (‰SMOW) 40 0 -40
Page 154 and 155:
HCO3 (mg/l) 800 600 400 200 0 1 2 3
Page 156 and 157:
karbon farklı kökenlerden gelmekt
Page 158:
Truesdell A.H., 1975. Summary of Se
Page 161 and 162:
Hidroloji çalışmalarında izleyi
Page 163 and 164:
KAYNAKLAR 1. Guidebook on Nuclear T
Page 165 and 166:
Regülatörü ve Derivasyon Tüneli
Page 167 and 168:
Su Noktaları Alınma Tarihi 158 O-
Page 169 and 170:
zengin (Na, K) volkanik kayaçlar o
Page 171 and 172:
No Su Noktası 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Ta
Page 174 and 175:
YERALTISUYU YAŞI NEDİR, NASIL BEL
Page 176 and 177:
Dengeli ve dengesiz nüfus ve akife
Page 178 and 179:
Herhangi bir sayısal yeraltısuyu
Page 180 and 181:
Çizelge 1. Yeraltısuyu yaş tayin
Page 182 and 183:
4. Yeraltısuyu Yaş Bilgisi ile Ç
Page 184 and 185:
Şekil 4 Misli Ovası yeraltısuyu
Page 186 and 187:
YERALTISUYUNDA RADYOKARBON YAŞ TAY
Page 188 and 189:
At L Ln( 2) / T1 / 2 (3) eşitlikl
Page 190 and 191:
değeri üzerindeki etkisi değerle
Page 192 and 193:
Şekil 1: Plastik çöktürme tank
Page 194 and 195:
eslenim alanı yükseltisi ve/veya
Page 196 and 197:
gözlenen değerlerinin elde edileb
Page 198:
KAYNAKLAR Bayari, CS, Ozyurt, NN, K
Page 201 and 202:
Especially Kızılkeçili, Zeytinli
Page 203 and 204:
kumtaşları hakimdir (Yaltırak, 2
Page 205 and 206:
4381000 4380000 4379000 4378000 437
Page 207 and 208:
5. ÇALIŞMA ALANI ÖRNEKLEME VE Ö
Page 209 and 210:
6. DSİ TAKK TARAFINDAN YAPILAN İZ
Page 211 and 212:
10 1 0,1 0,01 Şekil 13. Kooperatif
Page 214 and 215:
KIRKGÖZE HAVZASI (YUKARI FIRAT, ER
Page 216 and 217:
Şekil 1. Kırkgöze havzasının y
Page 218 and 219:
gerektiğinden, nehir boyunca örne
Page 220 and 221:
Kararlı İzotop Verilerinin Ön De
Page 222:
Sonuçlar Bu araştırma kapsamınd
Page 225 and 226:
Abstract HYDROGEOCHEMISTRY STUDIES
Page 227 and 228:
Page 229 and 230:
5. Hidrojeokimya EC(µS/cm) 4000 35
Page 231 and 232:
İnceleme alanındaki suların kimy
Page 233 and 234:
5.2. Suların Mineral Doygunluk Öz
Page 235 and 236:
Kaynaklar Arnórsson S., Gunnlaugss
Page 238 and 239:
Özet BALIKESİR ILICABOĞAZI (KEPE
Page 240 and 241:
Materyal ve Yöntem Şekil 1: Yer b
Page 242 and 243:
Hidrojeokimyasal Değerlendirme Kep
Page 244 and 245:
Tablo 1 : Ilıcaboğazı - Kepekler
Page 246 and 247: B(mg/l) 12.00 8.00 4.00 0.00 0 400
Page 248 and 249: mineralli kaynakları Trityum değe
Page 250 and 251: İZOTOP ORANLAYICI KÜTLE SPEKTROME
Page 252 and 253: δ 18 O
Page 254 and 255: Şekil 1. Kütle Spektrumu Şekil 2
Page 256 and 257: DSİ Kararlı İzotop Laboratuarın
Page 258 and 259: Şekil 5. Gaz moleküllerinin kolek
Page 260 and 261: Çizelge 4. Deney sonucu elde edile
Page 262: Sonuçlardaki belirsizliğin IAEA
Page 265 and 266: unconformity takes place on the top
Page 267 and 268: Şekil 1. Çalışma alanının jeo
Page 269 and 270: 3.1. Yöntem Şekil 2. Urganlı bö
Page 271 and 272: Foto 1. U-1 (M.T.A.) kuyusundaki ka
Page 273 and 274: suların 2 H içeriklerinin yörese
Page 275 and 276: Şekil 8. Farklı doğal ortamlarda
Page 277 and 278: kaynaklanmaktadır. Fakat sıcak su
Page 280 and 281: ÖZET KAYSERİ KENTİ İÇME SUYU H
Page 282 and 283: ÇALIŞMA ALANI Çalışma alanı,
Page 284 and 285: Şekil 2. Kayseri kenti içme suyu
Page 286 and 287: Çizelge 1. Kayseri kent içme suyu
Page 288 and 289: Bu gruplar, gruplar içerisinde yer
Page 290 and 291: “beslenim-boşalım modeli” Şe
Page 292 and 293: (t1/2 = 0.69 / λ) burada t1/2 yar
Page 294 and 295: TUZLUSU GİRİŞİMİ PROBLEMLERİN
Page 298 and 299: nedeniyle yeraltısuyu çalışmala
Page 300 and 301: Özet BEŞİNCİ DÜNYA SU FORUMU
Page 302 and 303: Oturumlar, Bölgesel Süreçler ve
Page 304 and 305: Sunulan bildiride, tuzluluğun kök
Page 306 and 307: Şekil 3. Gökova körfezinde genel
Page 308 and 309: Şekil 6. Çalışma alanında örn
Page 310 and 311: N 12 10 8 6 4 2 0 Döteryum 301 D A
Page 312 and 313: Alüvyon-Yerel Yağış -7 -6.5 -6
Page 314 and 315: Şekil 16’dan da görüldüğü g
show all

3.Ulusal Hidrolojide İzotop Teknikleri Sempozyumu - DSİ Genel ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?