3.Ulusal Hidrolojide İzotop Teknikleri Sempozyumu - DSİ Genel ...

TUZLUSU GİRİŞİMİ PROBLEMLERİNDE İZOTOP TEKNİKLERİNİN
KULLANILMASI
ÖZET
Mehmet EKMEKÇİ
Uluslararası Karst Su Kaynakları Uygulama ve Araştırma Merkezi (UKAM)
Hacettepe Üniveristesi, Beytepe Ankara. ekmekci@hacettepe.edu.tr
Kıyı akiferlerinde tuzlusu girişimi nedeniyle, kullanılabilir nitelikte olan yeraltısuları günden
güne tükenmektedir. Deniz suyu girişiminin en düşük düzeyde tutulabilmesi için en uygun
yönetim programının gerçekleştirilebilmesi, kıyı akiferlerinin bağlı olduğu bölgesel
hidrojeolojik sistemin bir bileşeni olarak denizin de dikkate alınması gerekmektedir. Akifer
ile deniz arasındaki sınırlarda gelişen hidrodinamik yapı, tuzlusu/tatlısu arayüzetindeki
fiziksel ve kimyasal süreçlerin yanı sıra akiferin hidrolik özellikleri ile de ilgilidir. Özellikle
karstik kıyı akiferlerinde, beslenme rejiminin tarihçesi, tuzlusu girişimi mekanizmasının
anlaşılması açısından büyük önem taşımaktadır. Tuzlusu girişiminin mekanizmasının
aydınlatılmasının yanı sıra tuzlanmanın kökeni ile ilgili sorunların çözülmesinde
hidrokimyasal bileşenlerle birlikte izotopların kullanılması, kıyı akiferlerinde oluşan
hidrodinamik yapıya ilişkin kavramsal modellerin geliştirilmesinde önemli araçlar haline
gelmişlerdir.
Sunulan bildiride, duraylı izotopların tuzlusu girişiminde kullanılabilirliği ile ilgili temel
bilgiler verilmiştir.
USE OF ISOTOPE TECHNIQUES IN SEA WATER INTRUSION PROBLEMS
ABSTRACT
Fresh groundwater has been depleted due to sea water intrusion into coastal aquifers.
Effective management of coastal groundwater systems, keeping saline water intrusion at a
minimum level, requires a thorough knowledge of the hydrodynamic behaviour of the
regional hydrogeological system including the sea as a component. Hydrodynamics is
controlled by several physical and chamical processes taking place at the salt water-fresh
water interface as well as by the hydraulic properties of the aquifer. Moreover, the variation of
the recharge regime in the geological time span is of great importance in understanding the
present status of the salt water intrusion, particularly in coastal karstic aquifers. Use of isotope
techniques, combined with hydrochemical constituents, provide a very useful tool to test the
conceptual hydrogeological models and select the best one to enlighten the sea water intrusion
mechanism.
This paper, presents a summary of the isotope tehcniques used in salt water intruison studies.
GİRİŞ
Kıyı bölgelerinde bulunan akiferlerin büyük bir çoğunluğu denizsuyu girişimi nedeniyle
tuzlanma tehlikesi altındadır. Kıyı bölgesindeki hidrojeolojik koşullara bağlı olarak tuzlusu
kamasının kilometrelerce kara içine doğru ilerlediği görülmektedir. Özellikle turizm
nedeniyle, iç bölgelere göre içme-kullanma suyu ihtiyacının yüksek olduğu bu kesimlerde
tatlı su kaynaklarının doğru bir şekilde yönetilmesi, akiferlerin sürekli kullanılabilirliği
285