3.Ulusal Hidrolojide İzotop Teknikleri Sempozyumu - DSİ Genel ...

suların 2 H içeriklerinin yöresel meteorik sularla benzer olduklarını göstermiştir. İnceleme alanında
yer alan sıcak ve mineralli sularla soğuk sulara ait Oksijen-18 (δ 18 O), döteryum (δ 2 H) ve trityum
(δ 3 H) izotop değerleri Tablo-3’te verilmiştir. Su noktalarının Döteryum (‰ SMOW) değerleri -54
ile -45 ve δ 18 O (‰ SMOW) değerleri ise -7.7 ile -6.7 arasındadır.
Şekil 5. Suların δ 2 H-δ 18 O grafiği.
Sunulan δ
264
18 O-δ 2 H grafiği incelendiğinde (Şekil-5) sıcak sular, dünya yağış doğrusu altında ve
sağında yer almaktadır. Bu sonuca göre, Turgutlu sıcak ve mineralli suları meteorik kökenli olup,
yağıştan bir kısmı, yerin altına çatlak, kırık ve faylar boyunca süzülmekte ve bu süreçte ısıtıcılarla
ısınarak kendisine hidrotermal kanal görevi gören fay veya etkili çatlaklar boyunca yeryüzüne
çıkmaktadır. Filiz 1982 yılında hazırlamış olduğu doçentlik tezinde, benzer şekilde Turgutlu–
Alaşehir yöresindeki tüm suların meteorik kökenli olduğunu vurgulamıştır. Turgutlu sıcak ve
mineralli suları diğer soğuk su kaynağına göre daha negatif değerler almaktadır. Bu da sıcak suların
yüksek kotlara düşen kıtasal yağışlardan etkilendiğini göstermektedir.
Ayrıca, karbonatlı kayaçlardaki CO2 içeriğinde bulunan oksijenin sıcak sulardaki oksijen
molekülleri arasındaki iyon alış verişi sonucunda 18 O izotop içeriğinin daha negatif değerler
almasından dolayı da olabilmektedir (Clark, 1997). Ayrıca Soğuk sularla da karışım bu duruma
sebep olabilir. Sıcak suların δ 18 O değerleri kendi aralarında birbirine yakın oluşu bunların ortak ve
geniş bir beslenme bölgesinden yüksek kotlardan sürekli beslenmeye sahip olduklarını gösterir.
Ayrıca soğuk su kaynağı 18 O bakımından doğrudan genç yağışın etkisi altındaki genç sulardır.
Soğuk kaynaktaki yüksek δ 18 O, sıcak sulara nazaran nispeten yüksek trityum ve düşük klorür ve
düşük EC değerleri düşük kotlardaki yağıştan beslenmeyi ve kısa sürede kaynak olarak yeryüzüne
döndüklerini belirlemektedir. Sıcak sular ise yüksek EC ve düşük trityum değerlerine sahiptir.
Kökeni meteorik olan suların yeraltında dolaşım yolu uzadıkça trityum izotopunun radyoaktif
bozunmaya uğraması nedeniyle Trityum değerleri düşmektedir. Bu nedenle, Turgutlu soğuk suları
genç, sıcak ve mineralli sular ise derin dolaşımlı ve yaşlı yeraltı sularıdır (Şekil-6 ve Şekil-7).