3.Ulusal Hidrolojide İzotop Teknikleri Sempozyumu - DSİ Genel ...

3.2.2. İzotop Verilerinin Değerlendirilmesi
Şekil 4. Piper Diyagramı
Çevresel izotopların hidrojeolojide kullanılmasına yönelik çalışmalar yaklaşık 25–30 yıl önce
başlamıştır. Yeraltı sularının izotopik bileşimi, öncelikle bu suları besleyen yağışların izotopik,
yerel iklim ve topografya şartlarına bağlıdır (Dinçer ve Payne, 1965). İnceleme alanında
kaynaklardan boşalan sıcak ve soğuk suların yağıştan itibaren süzülme kotları ve koşulları ile
yeraltında dolaşım süreci ve derinlerde sıcaklıktan etkileşimleri hakkında bilgi toplamak için
çevresel izotop tekniklerinin kullanılması günümüzde daha da yaygınlaşmıştır. İnceleme alanındaki
sıcak ve mineralli suların araştırılmasında en çok 18 O, 2 H ve 3 H gibi izotoplardan yararlanılmıştır.
Radyoaktif izotoplardan yarılanma ömrü 1232 yıl olan 3 H, bu özelliğinden dolayı yeraltı suyunun
bağıl yaşının, böylece de akiferde bekleme ve kaynaktan boşalma sürelerinin belirlenmesinde
yararlı olmuştur. Suyun yeryüzündeki devimine bağlı olarak gelişen buharlaşma, yağış erime yüzey
akış olayının her biri oksijen ve Hidrojen izotoplarının oranlarını etkiler. Hidrolojik deviminin
karmaşıklığına karşın δ 18 O ve δ 2 H değerleri arasındaki ilişki: δ 2 H= 8xδ 18 O+10 bağıntısıyla
gösterilmiştir (Craig; 1961). Craig’in çizgisi birçok bölgedeki bölgesel yağışların bir ortalamasıdır.
Bu nedenle yöresel yağış çizgilerinden farklılık sunar. Yöresel yağış çizgileri gerek eğim gerekse de
döteryum fazlası değeri yönünden farklılık sunabilir. Ancak (Craig 1963) incelediği jeotermal
263