3.Ulusal Hidrolojide İzotop Teknikleri Sempozyumu - DSİ Genel ...
3.Ulusal Hidrolojide İzotop Teknikleri Sempozyumu - DSİ Genel ...
3.Ulusal Hidrolojide İzotop Teknikleri Sempozyumu - DSİ Genel ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
İZOTOP ORANLAYICI KÜTLE SPEKTROMETRESİ (IRMS DUAL INLET)<br />
KULLANILARAK SULARDA OKSİJEN-18 VE DÖTERYUM<br />
İZOTOPLARININ BELİRLENMESİ<br />
Hasan DENİZ 1 , Nermin DOĞAN 1 , Alime TEMEL DİLAVER 1<br />
1 <strong>DSİ</strong> <strong>Genel</strong> Müd. TAKK Dai. Bşk <strong>İzotop</strong> Lab..<br />
hasanvdeniz@gmail.com nermind@dsi.gov.tr. alimet@dsi.gov.tr<br />
ÖZET<br />
Sularda bulunan çevresel izotoplar hidrolojik ve hidrojeolojik çalışmalarda 60’lı yıllardan<br />
başlayarak günümüze kadar etkin olarak kullanılmaktadır. Bu alanlarda faaliyet gösteren <strong>DSİ</strong>,<br />
yaptığı çalışmaları deneysel olarak destekleyebilmek amacıyla 1979’ da hidrolojik ve<br />
hidrolojeolojik alanda uluslar arası çalışmalar da yapan IAEA (Uluslararası atom Enerji Ajansı )<br />
ile işbirliğine giderek <strong>İzotop</strong> Laboratuarı Şube Müdürlüğü bünyesinde Kararlı <strong>İzotop</strong> Laboratuarını<br />
kurmuştur. Bu işbirliği kapsamında alınan <strong>İzotop</strong> Oranlayıcı Kütle Spektrometresi kullanılarak<br />
gerek <strong>DSİ</strong> bünyesinde yürütülen projeler; gerekse kamu kurumları, üniversiteler ve şahısların<br />
yürüttüğü projeler kapsamında pek çok çalışma yapılmıştır. 2005 yılında <strong>DSİ</strong>, bu alandaki<br />
çalışmalarını çağın gereklerine uygun seviyeye getirmek amacıyla modern bir kütle<br />
spektrometresini <strong>İzotop</strong> Laboratuarına dahil etmiştir. Sularda yapılan kararlı izotop analizinde<br />
DUAL INLET tipindeki IRMS (Isotope Ratio Mass Spectrometer/<strong>İzotop</strong> Oranlayıcı Kütle<br />
Spektrometresi) kullanılarak, IAEA’nın belirlediği ve dağıtımını yaptığı standart’a (VSMOW) göre<br />
yapılan δ 2 H ve δ 18 O ölçüm tekniği bu yazının konusudur.<br />
Anahtar Kelimeler: <strong>İzotop</strong> analizi, çevresel izotoplar, izotop metodolojisi, IRMS<br />
MEASURING OXYGEN-18 AND DEUTERIUM ISOTOPES IN WATERS BY USING<br />
ISOTOPE RATIO MASS SPEKTROMETER DUAL INLET SYSTEM<br />
ABSTRACT<br />
Environmental isotopes in waters have contributed to studies in hydrology and hydrogeology. <strong>DSİ</strong><br />
has established Stable Isotope Laboratory cooperating with IAEA to get experimental support for<br />
own studies in 1979. Through this cooperation, an IRMS (Isotope Ratio Mass Spectrometer) has<br />
been added to Stable Isotope Laboratory. Many hydrological hydrogeological studies belonging to<br />
<strong>DSİ</strong>, universities and individuals has been performed. In 2005 <strong>DSİ</strong> bought a modern IRMS to<br />
improve Stable Isotope Laboratory. δ 2 H and δ 18 O measurement techniques versus VSMOW is the<br />
topic of this paper as using DUAL INLET IRMS.<br />
Key Words: Isotope analysis, environmental isotopes, isotope methodology, IRMS<br />
1.GİRİŞ<br />
Sularda doğal olarak bulunan hidrojen ve oksijen izotopları suyun bünyesini oluşturduğundan<br />
hidrolojik çalışmalarda ideal izleyicilerdir. Bu izotopların hidrolojik çevrim içerisindeki değişimleri<br />
bu alanda karşılaşılan bir çok problemin çözümünde büyük yarar sağlamaktadır. Hidrolojik çevrim<br />
sürecinde, suyu oluşturan hidrojen ve oksijenin kararlı izotoplarının izotopik içeriklerinde başta<br />
sıcaklık olmak üzere yersel ve zamansal faktörlere bağlı olarak birtakım değişiklikler oluşur.<br />
Hidrolojik çevrim sürecinde, suyun içeriğindeki kararlı izotopların konsantrasyonlarında meydana<br />
gelen değişimler su kütlelerinin hareketlerinin izlenmesini ve değerlendirilmesini mümkün kılar.<br />
241
Change language