3.Ulusal Hidrolojide İzotop Teknikleri Sempozyumu - DSİ Genel ...
3.Ulusal Hidrolojide İzotop Teknikleri Sempozyumu - DSİ Genel ...
3.Ulusal Hidrolojide İzotop Teknikleri Sempozyumu - DSİ Genel ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ayrıntılar Bayarı vd’nde (2008, 2005 ve 2004) sunulmuştur. KKH radyokarbon yaş tayini çalışması<br />
kapsamında yukarıdaki bölümlerde değinilen verilerin önemli bir bölümü saha ve laboratuvar<br />
çalışmaları ile üretilmiştir. Çalışmada TÇİK çöktürme yöntemi ile örneklenmiş, radyokarbon<br />
akitivitesi SPS tekniği ile belirlenmiştir.<br />
Bölgesel akım yolu boyunca özgül elektriksel iletkenlik (ÖEİ) ve sıcaklık değişimi beslenim<br />
alanından uzaklaşıldıkça sıcaklıkta ve ÖEİ’te havza ortasına değin bir artış olduğunu<br />
göstermektedir (Şekil 2). Bu durum, akım sisteminin Toros Dağlarının etekleri ile havza ortasındaki<br />
Bozdağ yükselimi dolayında serbest, diğer yerlerde basınçlı akifer niteliğinde olmasından<br />
kaynaklanmaktadır. Bozdağ dolayındaki ara beslenim nedeniyle akım sisteminin akışaşağı<br />
bölümünde yeraltısuyu sıcaklığı ve çözünmüş madde içeriğinde (ÖEİ) bir azalma gözlenmektedir.<br />
Diğer yandan akım yolu boyunca pH ve logPCO2 değişimi basınçlı akifer koşullarının egemen<br />
olduğu, ana beslenim alanının hemen ötesinden itibaren sisteme sürekli derin kökenli jeojenik CO2<br />
girişinden kaynaklanmaktadır.<br />
Sıcaklık (oC)<br />
20<br />
19<br />
18<br />
17<br />
16<br />
15<br />
14<br />
0 20 40 60 80 100 120<br />
Toroslardan Uzaklık (km)<br />
Sıcaklık ÖEİ<br />
1600<br />
1400<br />
1200<br />
1000<br />
800<br />
600<br />
400<br />
ÖEİ (microS/cm)<br />
pH<br />
7.6<br />
7.5<br />
7.4<br />
7.3<br />
7.2<br />
7.1<br />
7.0<br />
6.9<br />
6.8<br />
6.7<br />
6.6<br />
6.5<br />
0 20 40 60 80 100 120<br />
Toroslardan Uzaklık (km)<br />
pH logPCO2<br />
0.0<br />
Log<br />
-0.5 PC<br />
O2<br />
-1.0 (at<br />
m)<br />
Şekil 2: Bölgesel akım yolu boyunca, sıcaklık, ÖEİ, pH ve Log_PCO2 değişimi (Bayarı vd,<br />
2005’ten)<br />
Akım yolu boyunca majör iyon derişimindeki değişim, yeraltısuyunun ana beslenme alanının<br />
hemen akışaşağısında karbonat minerallerince (özellikle kalsit, yer yer dolomit) doygunluğa<br />
ulaştığını göstermektedir (Şekil 3). Bu durum, sisteme sürekli jeojenik CO2 girişinin bir sonucudur.<br />
Gerek iyon derişimleri ve gerekse doygunluk indisleri hakim akifer kayacının Neojen yaşlı<br />
karbonatlı birimler olduğunu göstermektedir.<br />
Derişim (meq/l)<br />
12<br />
10<br />
8<br />
6<br />
4<br />
2<br />
0<br />
0 20 40 60 80 100 120<br />
Toroslardan Uzaklık (km)<br />
Na K Ca Mg<br />
Cl SO4 Alkalinite<br />
Doygunluk İndisi (Dİ)<br />
Bölgesel akım yolu boyunca TÇİK’un<br />
186<br />
13 C, 18 O ve 14 C izotopik bileşimindeki değişim kısmen<br />
beslenim suyu izotopik bileşiminden, kısmen su-mineral reaksiyonlarından ve kısmen de jeojenik<br />
CO2 girişinden kaynaklanmaktadır (Şekil 4). Beslenim suyu ve akifer kayaçlarının olası tüm 13 C<br />
izotopik bileşimlerinin dikkate alındığı jeokimyasal model hesaplamaları TÇİK’un yeraltısuyunda<br />
0.5<br />
0.0<br />
-0.5<br />
-1.0<br />
-1.5<br />
-2.0<br />
-2.5<br />
-3.0<br />
Toroslardan Uzaklık (km)<br />
-1.5<br />
-2.0<br />
-2.5<br />
0 20 40 60 80 100 120<br />
L_PCO2 Kalsit Dolomit<br />
Jips Anhidrit Florit<br />
Şekil 3: Bölgesel akım yolu boyunca majör iyon ve mineral doygunluk indislerinin değişimi (Bayarı<br />
vd, 2005’ten)
Change language