3.Ulusal Hidrolojide İzotop Teknikleri Sempozyumu - DSİ Genel ...

ÖZ
ZAMANTI REGÜLATÖRÜ VE DERİVASYON (GICIK) TÜNELİ
YERALTISUYU DURUMU VE İZOTOP HİDROLOJİSİ
Dr. Nurettin Pelen 1 , Uğur Akdeniz 2 , A. Uğur Süral 3 , Nihal Başaran 4 , Selami Türkileri 5
1 DSİ Jeoteknik Hizmetler ve YAS Dairesi Başkan Yardımcısı, 2,3,4 , DSİ Jeoteknik Hizmetler ve
YAS Dairesi Karst Araştırma Şube Müdürlüğü, 5 DSİ 12. Bölge Müdürlüğü Kayseri,
Kayseri Develi II. Merhale Sulama Projesi kapsamında açılan Zamantı (Gıcık) Tünelinin uzunluğu
10700 m olup, bu tünel ile yılda 130 hm 3 su Zamantı Çayından Develi -Yeşilhisar Ovasına derive
edilecektir. Zamantı Tüneli jeolojik birim olarak aglomera-bazalt birimi içerinde açılmış ve tünel
açımı esnasında geçilen tektonik hatlar boyunca tünele yeraltısuyu boşalımları olmuştur. İlk yeraltı
suyu boşalımları tünel giriş ağzında 35 l/s debi ile başlamış ve tünel açımının tamamlandığı 2007
yılı sonuna kadar tünel giriş ve çıkış ağızlarından tünele gelen yer altı suyunun miktarı artarak
toplam 700 l/s debiye erişmiştir. Zamantı tünelinde 540 l/s debi ile yeraltı suyu gelişi halen devam
etmektedir. Tünele boşalan yeraltı suyunun beslenme sahasının ve kökeninin belirlenmesi amacıyla,
tünelin farklı noktalarından 9 adet su noktasından su örnekleri alınarak, oksijen-18 döteryum ve
trityum analizleri yaptırılmıştır. İzotop verileri, hidrojeolojik etüt çalışmaları kapsamında
değerlendirildiğinde, Zamantı Tüneline boşalan yeraltısularının, tünel güzergâhı drenaj alanına
göre daha farklı bir yağış sistemi ve beslenim alanı ile ilişkili olduğu sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Zamantı Tüneli, izotop
GROUNDWATER DISCHARGE AND ISOTOPE HYDROLOGY OF ZAMANTI
DERIVATION TUNNEL
ABSTRACT
Zamantı Tunnel, which has a length of 10700 meters, is still under construction. It derives 130 hm 3
water from Zamantı River to the Develi-Yeşilhisar Plain. Geologically, tunnel bored aglomerata and
basalts units and during the construction of tunnel boring excessive amount of groundwater came
out of the tunnel along the techtonic lines. At the beginning, the discharge of groundwater to the
tunnel was 35 l/sec, however it reached up to 700 l/sec. To determine the recharge area and the
origin of groundwater discharging at the tunnel, water samples collected from 9 different points of
the tunnel and those had been analysed for oxygen-18 deuterium and tritium contents. Interpretation
of isotope data together with the hydrogeolgical studies showed that groundwater discharging to
Zamantı Tunnel has a different recharge area and precipitation regime regarding to its own drainage
area.
Key Words: Zamantı Tunnel, Isotope
1. GİRİŞ
DSİ XII. Bölge Müdürlüğü tarafından Kayseri-Develi Kapalı havzasında Develi ovasının yüzey
suyundan sulanmasına yönelik iki aşamalı proje gerçekleştirilmektedir. Develi ovası I.Merhale
kapsamında 18 416 ha alan sulamaya açılmıştır. II.Merhalede ise 34 305 ha alanın sulanması
amaçlanmaktadır. Bu alanın sulanması için Develi kapalı havzasına ovanın kendi su kaynaklarından
karşılanamayan ortalama 113,96 milyon m 3 su Zamantı Irmağından bir regülatör, bir tünel ve iletim
kanalları ile derive edilecektir. Projenin üniteleri ihalesi yapılmış ve inşaatı devam eden “Zamantı
155