3.Ulusal Hidrolojide İzotop Teknikleri Sempozyumu - DSİ Genel ...

Hidroloji çalışmalarında izleyici olarak, doğal radyoizotoplar kadar yapay izotoplar da
kullanılabilmektedir. Yapay izotoplar, hidrojen, brom, iyot, krom, kobalt, altın gibi bazı kimyasal
elementlerin izotoplarıdır. Hidroloji alanındaki uygulamalarda radyoaktif izleyicilerin
hazırlanmasında kullanılan bazı radyoizotopların özellikleri Tablo 1. ‘de verilmektedir (1).
İzotop Bozunum Sabiti Yarı-ömrü
(yıl -1 ) (gün -1 ) (yıl) (gün)
Rubidyum ( 87 Rb) 1.46 x 10 -11 4.00 x 10 -14 4.75 x 10 10 1.73 x 10 13
Uranyum ( 238 U) 1.55 x 10 -10 4.24 x 10 -13 4.468 x 10 9 1.63 x 10 12
Iyot ( 129 I) 4.41 x 10 -8 1.21 x 10- 10 1.57 x 10 7 5.73 x 10 9
Klor ( 36 Cl) 2.3 x 10 -6 6.30 x 10 -9 3.01 x 10 5 1.10 x 10 8
Kripton ( 81 Kr) 3.03 x 10 -6 9.03 x 10 -9 2.29 x 10 5 8.36 x 10 7
Karbon ( 14 C) 1.21 x 10 -4 3.31 x 10 -7 5730 2.09 x 10 6
Radyum ( 226 Ra) 4.33 x 10 -4 1.19 x 10 -6 1600 5.84 x 10 5
Argon ( 39 Ar) 2.58 x 10 -3 7.06 x 10 -6 269 9.83 x 10 4
Silikon ( 32 Si) 4.95 x 10 -3 1.36 x 10 -5 140 5.11 x 10 4
Stronsiyum ( 90 Sr) 0.0241 6.65 x 10 -5 28.78 1.05 x 10 4
Hidrojen ( 3 H) 0.0558 1.53 x 10 -4 12.43 4540
Kripton ( 83 Kr) 0.0644 1.77 x 10 -4 10.756 3929
Radyum ( 228 Ra) 0.121 3.31 x 10 -4 5.75 2100
Sülfür ( 35 S) 2.89 7.92 x 10 -3 0.240 87.51
Argon ( 37 Ar) 7.23 1.98 x 10 -2 0.0959 35.04
Radon ( 222 Rn) 66.0 0.181 0.0105 3.8235
Tablo 1. Hidroloji alanındaki uygulamalarda kullanılan bazı radyoizotoplar ve özellikleri
Hidroloji uygulamalarında çalışmanın amacına göre radyoizotopun;
- yarı ömrü,
- yayımlanan radyasyonun tür ve enerjisi,
- su ortamındaki kararlılık durumu,
- absorplanma durumu,
- spesifik aktivitesi,
- radyasyondan korunma
gibi özellikleri dikkate alınır.
Radyoaktif izleyicinin miktar ve aktivitesinin, çevre sağlığı ve radyasyondan korunma açısından en
az seviyede, uygulama açısından da uygulama süresince izlenebilecek, ölçümlenebilecek seviyede
tutulması gerekmektedir. Bu amaçla, araştırmalar yapılarak çalışmalarda en az aktivite ve izleyici
miktarı belirlemek için formüller geliştirilmektedir.
152