3.Ulusal Hidrolojide İzotop Teknikleri Sempozyumu - DSİ Genel ...

Özet
KAZDAĞLARI KUZEY DOĞUSUNDA BULUNAN SOĞUK SU
KAYNAKLARININ İZOTOPİK ÖZELLİKLERİ
Doç.Dr.Alper BABA, Araş.Gör.Ozan DENİZ ve Araş.Gör.Deniz ŞANLIYÜKSEL
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi,
Jeoloji Mühendisliği Bölümü 17020-ÇANAKKALE
e-mail: alperbaba@comu.edu.tr
Çevresel izotoplardan sudaki hidrojen ve oksijen izotopları, hidrolojik döngüde su ile birlikte
hareket ettiklerinden ve kimyasal süreçlerden çoğunlukla etkilenmediklerinden, ideal birer
izleyicidirler. Yeraltısuyunun kökeni, yaşı ve beslenme alanının belirlenmesi ile yüzey-yeraltısuyu
arasındaki ilişkiler gibi birçok hidrojeolojik problemin çözümünde izotoplardan yararlanılmaktadır.
Bu çalışma kapsamında yeraltısularının çevresel izotop içerikleri ve fiziksel özellikleri birlikte
değerlendirilerek Kazdağları kuzey doğusunda bulunan soğuk su kaynaklarının birbirleri ile
ilişkileri araştırılmıştır. Çevresel izotoplarla [trityum (T), oksijen–18 ( 18 O), döteryum (D)] yapılan
analizler sonucu soğuk su kaynaklarının beslenme kotlarının ve yeraltında kalış sürelerinin farklı
olduğu ortaya konulmuştur.
Anahtar sözcükler: Çevresel izotoplar, Kazdağları, su kaynakları, yeraltısuyu
ISOTOPIC PROPERTIES OF COLD WATER SOURCE IN SOUTH EAST OF
KAZDAĞLARI
Abstract
Environmental isotopes such as hydrogen and oxygen in water is an ideal tracer because its move in
hydrological circle with water and generally not effected by chemical process. Isotopes uses for
determination of groundwater source age and recharge area. Also it can be used for determination of
many hydrogeological problems such as relation between surface and groundwater. In this study, it
was investigated the relationship among cold water resources in northeast of Kazdaglari using the
contents of environmental isotopes and physical properties of groundwater resources.
Environmental isotopes [Tritium (T), Oxygen 18 ( 18 O), and Deuterium (D)] analysis results showed
that recharge codes of cold water resource and period of staying in underground were different.
.
Keywords: Environmental isotopes, Kazdağları, water resource, groundwater
1. Giriş
İnceleme alanı Kuzeybatı Anadolu’da yer alan Biga Yarımadası ve Edremit Körfezi ve ovası
arasında doğal bir sınır konumundaki Kazdağları’nı ve kuzeydoğusundaki alanı kapsar. Bu bölge
konumu, jeolojisi, morfolojik özellikleri, iklimi, bitki örtüsü ve biyolojik çeşitliliği ile tarih boyunca
ilgi odağı olmuştur. Tarih öncesi dönemlerden beri yerleşim yeri olarak kullanılması ve dünyaca
bilinen doğal güzelliğinin yanı sıra yeraltı ve yüzey su kaynaklarının zenginliği ile de ayrı bir
öneme sahiptir. En güzel tanımını Homeros’un İlyada’sında “Kaynağı bol İDA” olarak bulan
Kazdağları ülkemizin su zengini olan bir yöresidir (Yüzer, 2001; Baba, 2006), (Şekil 1).
1