Kerbela - Cilt - Cumhuriyet Üniversitesi

Çeşitli Yönleriyle Kerbela • 87
argüman çeşitlerinden olan ekonomik nitelikli argümanlar da her iki
cephe mensupları tarafından kullanılmıştır. Hz. Hüseyin cephesinde
bu argümanlar, idareye karşı çıktığı yoldan onu alıkoymak için bazen
dünyanın değersizliği kendisine hatırlatılarak bazen de ekonomik
çıkarları için hareket etmeyi alışkanlık haline getiren Kûfelilerin
emellerine alet olmaması noktasındaki uyarılar yapılmak suretiyle Hz.
Hüseyin’i Kerbelâ’ya sürükleyecek olan yoldan vazgeçirmek niyetiyle
kullanılmıştır.
İktidarı elinde bulunduran Yezid cephesi de sahip olduğu iktidar
imkânlarını muhaliflerini etkisiz hale getirmek ve kamuoyunu
etkilemek için bazen bahşişlerin kesileceği uyarısını yaparak bazen de
artırılacağını vaat ederek Kerbelâ sürecinde ekonomik nitelikli
söylemler kullanmıştır.
Kerbelâ sürecinde tarafların yazdıkları mektuplarda ve oluşturdukları
söylemlerde kullandıkları ekonomik nitelikli argümanlara
bakarak bu süreçte her iki tarafın hareketinin içerisinde ekonomik
kaygıların da bulunduğunu söyleyebiliriz.
Sonuç
Hz. Osman’ın öldürülmesinden sonra İslam toplumu büyük bir
siyasî ve sosyal gerilim içerisine düşmüş, bu gerilim Muaviye’den
sonra Yezid’in iş başına gelmesiyle birlikte daha da büyümüş ve
sonuçta Kerbelâ olayı yaşanmıştır. Zira Hz. Osman döneminin ikinci
yarısından itibaren İslam toplumundaki bazı huzursuzluklar
neticesinde halife şehit edilmiştir. Halifenin şahadetinden sonra Hz.
Ali’nin hilafeti üstlenmesi ile birlikte Muaviye başta olmak üzere
Ümeyyeoğulları Hz. Ali’yi halifeyi öldüren asilerle işbirliği yapmakla
suçlamışlar ve ona biat etmemişlerdir.
Medine’de ki bu sıkıntılı ortamdan uzak kalmak isteyen Hz. Ali
başkenti Kûfe’ye nakletmiş, onun vefatından sonra da Muaviye
başkenti Şam’a taşımıştır. Başkentin Şam’a taşınmasını ise Kûfeliler
bir türlü hazmedememişler ve dolayısıyla bu iki bölge arasında bir
rekabet oluşmuştur. İki bölge arasındaki bu rekabet uzun bir süre
devam etmiş, hatta bu rekabetin sonuçlarından biri de Kerbelâ olayı
olmuştur.
Bölgeler arasındaki bu gerilimin dinî, siyasî, ekonomik, kabilevî
vb. birtakım yansımaları olmuştur. Bu dönemdeki toplumsal gerilim
hayatın her alanına yansımış ve bu yansıma da kendisini fiiliyattan
ziyade daha çok bu süreçte tarafların yazdıkları mektuplar ve
oluşturdukları söylemlerde göstermiştir.