Kerbela - Cilt - Cumhuriyet Üniversitesi

78
• Gencal Şenyayla
aralarındaki akrabalık bağlarını gerekli her bağlamda kendilerini haklı
göstermek için kullanmışladır. Hz. Hüseyin ve temsil ettiği cephe,
sürekli olarak kendilerinin Hz. Peygamber’in akrabaları olmaları
gerçeğini davaları adına bir avantaja dönüştürmeye çalışmış ve bu
gerçeği Kerbelâ sürecinde güçlü bir argüman olarak ısrarla
kullanmışlardır. Ayrıca özellikle Hz. Hüseyin, gönderdiği
mektuplarda ve yaptığı konuşmalarda davasını akrabaları üzerinden
yürüteceğinin sinyallerini vermiş ve işe başlarken Müslim’i Kûfe’ye
göndermesiyle de bu duruşunu teyit etmiştir.
Başta Yezid olmak üzere, iktidar ailesi ve taraftarları da Hz.
Hüseyin ve cephesinden akraba olmaları itibariyle akrabalık haklarını
gözeterek sahip oldukları yönetime saygı göstermelerini ve bu konuda
haklarına riayet etmelerini istemişlerdir. Böylece aradaki anlaşmazlık
ileri boyutlara varmamış olacak, şayet ileride daha kötü sonuçlar
doğacak olursa da bundan kendileri sorumlu olmayacaklardı. Kerbelâ
sürecinde Ümeyyeoğulları iki taraf arasındaki akrabalık bağını
kendilerini haklı gösterecek şekilde kullanmaya çalışmışlar ve bu
savunmacı duruşlarını haklılıkları adına bir argüman olarak
kullanmışlardır. Sonuçta hem Hz. Hüseyin ve taraftarları hem de
Yezid ve taraftarları bu süreçte yazdıkları mektuplar ve oluşturdukları
söylemlerde kendilerini haklı gösterebilmek için aralarındaki
akrabalık bağını kendi lehlerine bir argüman olarak kullanmaktan
çekinmemişlerdir.
5. Psiko-Sosyal Argümanlar
Kerbelâ olayının, o dönemin İslam toplumunda farklı beklentiler
içerisinde olan sosyal tabakalarının bu beklentilerle birbirleriyle
çarpışması olduğu kabul edilirse olayda etken faktörlerin bir kısmının
da psiko-sosyal nitelikli olması kaçınılmaz olarak söz konusu
olacaktır. Çünkü toplum fertlerden oluşur ve toplumun her ferdi insan
olması bakımından pozitif ve negatif bazı ortak duygulara sahiptir.
Kerbelâ olayının taraflarını da insan olmaları yönüyle belirli
pozitif ve negatif duygular taşıyan fertler olarak kabul ederek olaya bu
çerçeveden baktığımızda onların da bazı beklenti ve taleplerle olaya
taraf olduklarını kabul etmemiz gerekecektir. Bir tarafta sahip olduğu
iktidarı ve iktidarın nimetlerini elinden kaçırmak istemeyen Ümeyye
ailesi ve taraftarları, diğer tarafta da bütün göz kamaştırıcı nimetleriyle
iktidara talip olan Hz. Hüseyin ve taraftarları. Dolayısıyla farklı
psikolojik kaygılar ve sosyolojik gerçekliklerle hareket eden her iki
taraf da bu hareketin meydana gelmesinde belirli oranlarda sorumlu