Kerbela - Cilt - Cumhuriyet Üniversitesi

Çeşitli Yönleriyle Kerbela • 75
Zamanla bu akrabalık çeşitli etkenlerle düşmanlığa dönüşmüşse
de tamamen unutulmamış ve Kerbelâ sürecinde gerekli bağlamında bir
argüman olarak kullanılmıştır. Ayrıca taraflar bu mücadelenin her
safhasında hareketlerine yön verirken en büyük desteği de yine
akrabalarından ve taraftarlarından görmüş, en hassas meseleleri kendi
akrabalarıyla istişare etmişler, en kilit görevlere de akrabalarını
getirmişlerdir. Kerbelâ sürecinde tarafların akrabalık ilişkilerini söz
konusu etmişken burada bir noktaya dikkat çekmek istiyoruz ki o da;
Hz. Hüseyin’in Yezid’e karşı hurucunda kendi etrafında Haşimîlerin
Talibi koluna mensup olan akrabalarından başka kimsenin yer
almamış olmasıdır. 75 Hz. Hüseyin’e destek verenlerin aralarında
Haşimîlerin diğer kolları olan Abbas, Haris ve Ebu Leheb’in neslinden
kimselerin yer almamış olması, ayrıca Emevîler’e muhalefetin
merkezi sayılan Hicaz bölgesi gibi bir yerde iktidara karşı başkaldıran
Hz. Hüseyin’e toplumun destek vermemesi konumuz açısından
dikkate alınması gereken bir noktadır.
Başta Hz. Hüseyin’in birinci derece akrabaları olan Haşimîlerin
diğer kolları olmak üzere Hicaz halkı acaba Hz. Hüseyin’in
Emevîler’e karşı olan bu mücadelesini kişisel bir siyasî mücadelesi
şeklinde telakki edip de bunun için mi ona destek vermemişlerdi?
Olayın bu boyutunun müstakil bir çalışma yapmayı gerektirecek kadar
önemli olduğunu düşünüyoruz.
Kerbelâ sürecinde tarafların akrabalık bağlarını argüman olarak
kullandıklarına baktığımız da iki tarafında bu konuda hassas
davrandığını görüyoruz. Örneğin Hz. Hüseyin, Kûfelilerin ısrarlı davet
mektuplarına verdiği cevapta, onların mesajlarını aldığını, bunun için
amcaoğlu olan Müslim b. Akil’i kendilerine göndereceğini ve onun
vereceği rapor doğrultusunda hareket edeceğini bildirmiştir. 76 Yine
Hz. Hüseyin, Basra eşrafına bir mektup göndermiş ve o mektupta;
Allah’ın Hz. Peygamber’i göndermekle onu insanlar arasında şerefli
bir konuma çıkardığını, kendisinin de onun Ehl-i Beyt’inden olduğunu
ve onun yerine geçmeye insanlar içinde en layık olanın kendisi
olduğunu belirtmiştir. 77
Hz. Hüseyin kendi adına biat alması için ailesi içerisinden,
amcası oğlu Müslim’i Kûfe’ye göndermekle daha ilk adımda bu işi
Hz. Peygamber’in yakın akrabaları üzerinden yürüteceğini göstermiş,
75 Isfehânî, Ebu’l-Ferec Ali b. Hüseyin, Mekâtilu’t-Tâlibiyyîn, Thk., Seyyid Ahmed
Sakr, Beyrut, 1987.
76 Taberî, V, 353.
77 Taberî, V, 357.