Kerbela - Cilt - Cumhuriyet Üniversitesi

Çeşitli Yönleriyle Kerbela • 73
yakılan bu ağıtları Hz. Osman için yakılan ağıtlara benzetmiştir. 72
Ümeyyeoğullarına mensup olan Medine valisi bu sözleriyle Hz.
Hüseyin’in öldürülmesini Hz. Osman’ın intikamı olarak algıladığını
göstermiştir.
Buna benzer bir olay da Kerbelâ da yaşanmıştır. Kûfe valisi
Ubeydullah, ordu komutanı Ömer’e mektup göndermiş ve Hz.
Hüseyin ve ashabı ile su arasına gerilmesini, tıpkı bir damla su
verilmeyerek mü’minlerin emiri mazlum Osman b. Affa’ın susuz
bırakıldığı gibi onlarında su ile irtibatının kesilerek susuz
bırakılmalarını istemiştir. 73
Yukarıdaki iki olayda da Ümeyyeoğulları ve taraftarlarının
Kerbelâ sürecinde kendi kabilelerinden olan Hz. Osman’ın intikamını
alma duygusuyla hareketlerine yön verdiklerine şahit oluyoruz. Hz.
Hüseyin’in öldürülmesi üzerine Ümeyyelilerin söylemlerinde
Haşimîlere karşı var olan kabilesel düşmanlık ve rekabet kendini bir
kez daha göstermiştir.
Kureyş’in iki büyük kabilesi arasındaki bu düşmanlık ve rekabet
cahiliye döneminden bu yana devam etmiş ve Kerbelâ sürecinde de
açık ve bariz bir şekilde kendini bir kez daha hissettirmiştir. İktidar ve
ana muhalefet bağlamındaki bu mücadelede iktidar tarafı olan
Ümeyyeoğulları, Kerbelâ sürecinde bilinçaltlarındaki Haşimî
düşmanlığını kendi aralarında motive edici bir argüman olarak
kullanmışlardır.
Kûfe valisi Ubeydullah b. Ziyad, şehirde Müslim’in saklandığı
yeri öğrendiğinde onu yakalayıp getirmesi için Ubeyd b. Hureys’e,
Kureyşli yüz kişi göndermesini emretmiştir. Vali Ubeydullah’ın
Müslim’e karşı Kureyşli olmayan kimseleri asabiyenin zarar
görmesinden korktuğu için göndermediği söylenmiştir. 74 İktidar
açısından bakılırsa başarılı bir vali olan Ubeydullah, kabilevî yapının
hakim olduğu toplumsal yapıda hareket ederken adımlarını dikkatli
atmış, temsil ettiği misyon adına gerçekten de başarılı olmuştur. Vali
Ubeydullah, hem Müslim’i yakalayacak olanları Kureyşlilerden
seçmiş hem de Hz. Hüseyin’e karşı gönderdiği ordunun komutanının
Kureyşli olması için ısrarcı olmuştur.
Vali Ubeydullah, bu konudaki ısrarıyla muhtemelen olayın
sorumluluğunun sadece kendi üzerine kalmasından çekinmiş ve bu işe
72 Belâzürî, III, 417; İbnü’l-Esîr, Kamil, IV, 89.
73 Dîneverî, s. 234; Taberî, V, 412; İbnü’l-A’sem, III, 101.
74 Dîneverî, s. 221.