Kerbela - Cilt - Cumhuriyet Üniversitesi

64
• Gencal Şenyayla
çıkmasına zemin hazırlamıştır. Çünkü liderler ve taraftarlarını bu
kavgada taraf olmaya iten güç; her iki taraf adına da söylemek
gerekirse, tarafların çıkar ve beklentilerinin birbiriyle çarpışması
realitesidir.
Wellhausen, Muaviye’nin oğlu Yezid’i veliaht tayin etmesinin,
kendilerini Muaviye’den sonra halife adayı gibi gören ve bu beklenti
içerisinde olan birtakım sahabenin gayretlerini boşa çıkardığını
söylemektedir. 42 Muaviye’den sonra kendisini halife adayı olarak
gören bu kimselerden birisinin de Hz. Hüseyin olduğu biliyoruz. 43
Zaten Kerbelâ olayı da böyle bir beklentinin dramatik ve hazin bir
sonucudur.
Ağabeyi Hz. Hasan’ın, Muaviye ile anlaşmasından hoşnut
olmayan ve bu hoşnutsuzluğunu Süleyman b. Sürad’a söyleyip,
Muaviye’nin vefatına kadar bekleyeceğini ve ondan sonra işine
bakacağını ifade eden Hz. Hüseyin, 44 Muaviye’nin vefatından sonra
siyasî faaliyetlerini başlatmıştır. Nitekim Hz. Hüseyin’in Yezid’e biat
etmeyip ona karşı baş kaldırması ve sonuçta Kerbelâ’da şehit
edilmesine varan süreçte sahip olduğu en önemli siyasî argüman,
idareyi ele geçirip halife olmaktır. Her ne kadar onun bu düşüncesini
ortaya koyan çok fazla söylemi olmasa da, bu onun hareketinin genel
karakterinden zaten çıkarılabilecek bir sonuçtur. Zira kendisine elçiler
gelmiş, mektuplar gönderilmiş, kendi adına biat alması için Müslim’i
Kûfe’ye göndermiştir.
Bunlardan daha da önemlisi, pek çok hatırı sayılır kişilerin
uyarılarına rağmen başka bir merkez değil de Kûfe’yi tercih etmesi
bile başlı başına kendisinin hilafete talip olduğunu göstermeye
yetmektedir. 45 Bu ve benzeri uygulamalarına bakarak Hz. Hüseyin’de
iktidara sahip olma istek ve arzusunun potansiyel olarak bulunduğunu,
bunun da malum süreçte kendisini harekete geçiren en önemli etken
güçlerden biri olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü Hz. Hüseyin’in babası
meşru bir halife iken kendisine karşı çıkılmış ve halifelik adeta
elinden alınmış, ondan sonra ağabeyine biat edilmiş ama o da
karşılaştığı zorluklar karşısında bu hakkından feragat etmişti. Hz.
Hüseyin ise onların tabii mirasçısı olarak, onlara verilmeyen bu hakkı
almak için mücadeleye girişmesi onun için tabii olan bir şeydi. 46
42 Wellhausen, Arap Devleti ve Sükûtu, çev., Fikret Işıltan, Anakara, 1963, s. 68.
43 Gadban, Münîr Muhammed, Muaviye b. Ebî Süfyan, Dımeşk, 1980, s. 322.
44 Belâzürî, III, 364-365.
45 Demircen, s. 232.
46 Varol, s. 147.