Kerbela - Cilt - Cumhuriyet Üniversitesi

56
• Gencal Şenyayla
Gerek bu mektuplarda ve gerekse oluşan söylemlerde öne
çıkarılan argümanlar bazen ekonomik, bazen siyasî, bazen kabilevî,
bazen psiko-sosyal, çoğunlukla da dinî bir kılıfa büründürülerek
ortaya atılmış ve taraflar bu ifadelerle Kerbelâ sürecindeki duruşlarını
anlamlandırma gayreti içerisine girmiş görünmektedirler. Bu
argümanlardan elde edebileceğimiz bazı ipuçlarıyla Kerbelâ olayını
anlama ve anlamlandırmanın biraz daha kolaylaşacağını düşünüyoruz.
Bu tebliğde, tespit edebildiğimiz kadarıyla hem tarafların
karşılıklı olarak birbirlerine yazdıkları mektuplardan hem de kendi
aralarında yazdıkları mektuplardan ve oluşan söylemlerden hareketle
söz konusu argümanları belirleyip, niteliklerine göre maddeler halinde
değerlendirmeye çalışacağız.
1. Dinî Nitelikli Argümanlar
Gerek Hz. Hüseyin olsun gerekse Emevîlere karşı ayaklanan
diğer muhalif hareketlerin sözcüleri olsun, bunların kullandıkları
argümanlara bakıldığında en önemlilerinin belli başlı motiflerde ortak
olduğu görülecektir.
Hz. Hüseyin ve söz konusu muhalif hareketlerin hemen hepsi
öncelikli olarak hareketlerini dinî gerekçelerle kamuoyuna sunmuşlar
ve bu hassas noktadan hareketle kendilerine taraftar bulmaya
uğraşmışlardır. En özet şekliyle; bu muhalif gurupların hepsi Allah’ın
kitabı ve Rasulü’nün sünnetine uyma ve insanları buna davet etme
iddiasıyla ortaya çıkmışlardır. 18
Emevî iktidarına karşı başkaldıran Hz. Hüseyin ve taraftarlarının
mektupları ile söylemlerinde kullandıkları en güçlü argümanlar dinî
nitelikli olanlardır. Daha işin başında Kûfelilerin Hz. Hüseyin’e
mektup yazıp kendi şehirlerine davet etmek amacıyla gönderdikleri
mektuplarında öne çıkardıkları en önemli argümanın dinî motifli
olduğu görülmektedir. Nitekim Kûfeliler söz konusu mektuplarında
hamdele ve salveleden sonra şöyle yazmışlardı: “Kûfeli mü’min ve
Müslüman olanların Hüseyin’e taraftar olanlarından Hüseyin b.
Ali’ye: Bizim imamımız ve önderimiz yoktur. Hemen gel. Umulur ki
Allah bizi senin sayende hak üzerinde toplar. Vali Numan b. Beşir,
valilik köşkünde oturmaktadır. Biz onunla ne cumada toplanıyoruz ne
de bayram namazına çıkıyoruz.” 19
18
Vagleri, Laura Veccica, “ Raşid Halifeler ve Emevi Halifeleri”, İslam Tarihi Kültür
ve Medeniyeti, İstanbul, 1988, I, 94.
19
Ya’kûbî, Ahmed b. Ebi Ya’kûb b. Ca’fer, Târîhu’l-Ya’kûbî, Beyrut, 2002, II, 241-
242; Taberî, V, 352.