Kerbela - Cilt - Cumhuriyet Üniversitesi

Çeşitli Yönleriyle Kerbela • 473
ceğine inandığı için baş kaldırmıştır. Mevcut durumda Hüseyin ve
“Muhammedi medeniyet”i temsil edenler üç tercihle karşı karşıya
kalmışlardır. Birincisi siyasi iktidarın meşruiyet gerekçelerine boyun eğip
rıza göstermek; ikincisi, çeşitli kazanımlar için siyasi iktidarla işbirliği
yaparak temsil edilmek; üçüncüsü bütünüyle meşruiyet krizini reddedip
farklılaşmaya çalışarak meşruiyet krizini sürekli hale dönüştürmek. Bildiri
sahibi Kerbela olayında Hz. Hüseyin’in üçüncü yolu seçerek bu iki gelenek
arasındaki mücadeleyi hem evrensel bir misyona hem de ezeli ve ebedi bir
mücadeleye dönüştüreceğini ifade eder. Böylece konuşmamızın başındaki
“Her gün Aşûra her yer Kerbela” sloganında gizli her an cihat algılaması
içinde olaylara bakan tipik fanatik tavırla yüzleşiriz.
Bu bildiride Hz. Hüseyin ile ilgili varılan yargıya, ilk dönem İslam
Tarihini ideal okumalarla yorumlayarak ulaşıldığı görülmektedir. İlk dönem
İslam Tarihinin kendi gerçekliğinin bu yorumlara ne kadar izin vereceği ise
tartışmaya açıktır. Zira sayın Çetin’in everensellik-yerellik, devlet-kabile,
kardeşlik-asabiyet, hukuk-töre, adalet güç, ahlak-çıkar vb. sıraladığı
dikotomilerin Haşimoğulları-Ümeyyeoğulları, Muhammed-Ali-Hüseyin/Ebû
Süfyan-Muaviye-Yezid mücadelesinde bu kadar net çizgilerle
ayrıştırabilmek mümkün görünmemektedir. Örneğin Hz. Peygamberin
Mekke fethinde Ebû Süfyân’ın evini emin ilan ederek onu taltif etmesi ve
Hz. Peygamberin iki kızını Hz. Osman’a vererek onu damat edinmesi nasıl
anlaşılmalıdır? Hz. Osman’ı gayrimeşru kabul edip yıkmaya teşebbüs eden
zihniyet bedevidir. Cemel ve Sıffin’de Hz. Ali’nin dayandığı ve birlikte
rakiplerine karşı mücadele ettiği kitle bedevidir. Bu savaşlarda taraflar
arasında aynı aileden akrabalar karşı karşıya kalmışlardır. Sıffin savaşı
sonucu Hz. Ali’yi ateşkese zorlayan ve güce ve saltanata meyleden Muaviye
ile anlaşmaya zorlayan zihniyet bedevidir. Hz. Hasan’ın hilafet konusunda
Muaviye ile anlaşıp iktidarı belli getiriler karşılığında ona devretmesi ve
ölünceye kadar iki kardeşin Muaviye’nin iktidarına itaatkâr oluşu bu
ayrışmada nasıl açıklanacaktır? Müslümanların devletleşme sürecinde
Muaviye’nin katkıları tarihi realite olarak nasıl yorumlanacaktır? Eğer
bütünüyle bir saltanat ve keyfi iktidardan söz edersek, acaba köklü bir
Müslüman medeniyeti mirasını inkâr mı etmiş oluruz? Ömer b. Abdülaziz
vb. adil davranan iktidarların bu ayrışmadaki yerleri nasıl belirlenecektir?
Genellemeci bir yaklaşımla onları da karşı tarafa atarsak, bu sorumluluğun
bireyselliği bağlamında hukuka aykırı bir durum oluşturmayacak mı? Gibi
pek çok hüküm ve soru sıralanabilir.