Kerbela - Cilt - Cumhuriyet Üniversitesi

Çeşitli Yönleriyle Kerbela • 471
Kerbela’ya bilinçli olarak hareket etmiş ve hiçbir siyasi gayesi olmaksızın
kendisi için yazılan kaderdeki kötüye karşı mücadele rolünü üstlenen iyi
olmuştur. Bu nedenle kendisinden sonra gelenler için örneklik teşkil etmiş;
acısını paylaşan insanların şefaatçisi olarak dedesinin yanında yerini almıştır.
Onun mensupları ise ağlayıp yakararak onun şefaati ümidiyle ve Mehdi’yi
bekleyerek hayatlarını devam ettirmişlerdir.
Çağdaş müelliflerden Necefabadî ideolojik tavrın dışında tamamen
akademik bir kaygı ve üslupla kaleme aldığı eserinde imamın bilgisini
eleştirerek, “sıradan nedenler ve olayların doğal akışı” şeklindeki rasyonel
metoduyla Kerbelâ’yı ele alır. Ona göre Hz. Hüseyin savunmacı bir tavırla,
mevcut şartları değerlendirerek gayr-i meşru gördüğü yönetimi ele geçirip
ıslah etmek için yakaladığı fırsatı değerlendirmek istemiştir. Onun
kahramanlığı sembolik değil siyasidir. Ancak hareket başarısızlıkla
sonuçlanır ve Hüseyin şehit olur. Onun şahadeti, kendisinden sonra
gayrimeşru rejimlerin devrilmesi yolunda çıkacak Hüseyinler için
övünülecek bir şehadettir. Bu şekliyle ebedi bir şehitlikten bahseden eser
imamete getirdiği eleştiriden dolayı tartışılmakla birlikte devrimci anlayışıyla
Humeyni’nin iki öğrencisi tarafından desteklenmiştir.
Necefabadî’yle aynı tarihlerde, ancak onun olaya bakışından çok farklı
devrimci bir Hüseyin imajı Mücahidin-i Halk örgütü ve onların fikir
babalarından Ali Şeriatî tarafından dillendirilmiştir. O, farklı eserlerinde
sosyalist bir jargonla, Adem zamanındaki Habil-Kabil kavgasına atıfta
bulunarak “İslami düzen” ile “tağûtî düzen” arasındaki mücadelede Hz.
Hüseyin’in siyasi gayelerle değil fakat bu mücadelede taraf olarak ve kendini
feda edeceğinin bilinciyle Kerbela’da şehit olmuş, ancak şehadetiyle
düşmanlarını mağlup etmiştir. Bu şehadeti taçlandıran ise kız kardeşi
Zeyneb’in mesajları olmuştur. Ali Şeriatî Şii Müslümanın şu ikisinden
birisini seçmesini ister; “ya kanı ya mesajı, ya Hüseyin ya da Zeynep
olmayı… Gidenler Hüseynî bir iş yapmıştır. Kalanlarsa Zeynebî bir iş
yapmalıdır. Yapmıyorsa Yezid’dir.” Bu anlayışta siyasal İslam’ın tipik bir
özelliği olarak kadının da fiilen hareketin içine çekildiği görülmektedir. Ali
Şeriatî Kerbela’yla ilgili tarihi malzemeyi sembolik değerler üzerinden
kullanmakta, ancak ağlama sızlama devrinin bittiğini ilan ile ağlayıp gözyaşı
döken ilmiye geleneğini şiddetle eleştirmektedir.
Büyükkara, son olarak Ayetullah Mutahharî’nin eserlerine atıfla
inkılâpçı Hüseyin’in çağdaş yorumlarından birini verir. Mutahharî abartma
ve yanlış anlama ekseninde Kerbela ile ilgili tahrifleri ele alarak eleştirir.
Sonra da doğru olduğunu kabul ettiği Kerbela kurgusunu anlatır. Hacı Mirza