Kerbela - Cilt - Cumhuriyet Üniversitesi

Çeşitli Yönleriyle Kerbela • 445
gönderdiği Müslim b. Akîl’in öldürülmesi üzerine Akiloğullarının geri
dönmesi imkansız hale geldiğinden, böyle bir fikri bir ihanet olarak
görmüştür. Müslim b. Akîl’i, kendisinin göndermiş olmasından dolayı, istese
de geri dönemezdi. Dolayısıyla durum mantıklı davranabilmenin sınırlarını
zorluyor ve tamamen duygusal bir zemine, hatta bir intikam zeminine
kayıyordu. Bu olay, Hz. Hüseyin’in yanında Kufe’ye doğru yola çıkan bazı
kimseleri fikrinden vazgeçirmişti. Hatta Hz. Hüseyin’in oğlu Aliyyü’l-Ekber
de babasının dönmesi için çaba harcadı, ancak başaramadı. Kufe’ye
gönderilen iki elçinin daha öldürülmesi sonucu Hz. Hüseyin durum
değerlendirmesi yapmışsa da geri dönememiş, yoluna devam etmek zorunda
kalmıştı. Ancak bu kontrolden çıkan gelişmeler, Kerbelâ konusunu inceleyen
bir çağdaş araştırmacı tarafından kaderci bir yaklaşımla şöyle izah edilmiştir:
“Kader ağlarını örüyordu. Takdir ne ise tecelli edecekti.”[62]
Babasından güçlü bir orduyu devralan Hz. Hasan’ın hilafeti
Muaviye’ye devretmesi ve güçsüzlüğüne rağmen Emevîlere isyanı tercih
eden Hz. Hüseyin’in tavrı karşısında, taraftarları ikileme düşmüştür. Kummî
ve Nevbahtî, bu şaşkınlığı ilginç bir şekilde şöyle anlatmaktadır:
“Hz.Hüseyin öldürülünce taraftarlarının bir kısmı şaşkınlığa düştü ve dedi ki,
Hasan ile Hüseyin'in işlerine bir türlü akıl erdiremedik. Hasan'ın
yardımcılarının çokluğu ve güçlülüğüne rağmen savaşmaya cesaret
edemeyerek Muâviye ile anlaşması ve [ hilâfeti ] ona teslim etmesi doğru,
gerekli ve isabetli idiyse, Hüseyin'in yardımcılarının azlığı ve güçsüzlüğüne
rağmen, çok sayıda yardımcısı bulunan Yezîd b. Muâviye ile kendisi ve
taraftarlarının tamamının öldürülmesine kadar savaşması [hatadır], batıldır ve
gereksizdir; çünkü Hüseyin bu durumda Muâviye ile savaşmaktan kaçınan
Hasan'a göre, Yezîd ile savaşmaktan kaçınması sulh talebinde bulunması ve
bir anlaşmaya girişmesi noktalarından çok daha mâzur idi. Eğer Hüseyin [b.
Ali] 'in, bizzat kendisi, çocukları [ailesi] ve taraftarları öldürülünceye kadar
Yezîd b. Muâviye ile mücadelesi doğru, gerekli ve isabetli ise, Hasan'ın çok
sayıda taraftarı [ ve techizatı ] bulunmasına rağmen, Muâviye ile mücadeleyi
ve savaşı terketmesi ve bir köşeye çekilmesi [ hatadır ve ] bâtıldır. İşte bu
sebepden bu grub Hasan ve Hüseyin'in imâmetinde şüpheye düştüler (ve
dolayısıyla bu ikisi hakkındaki imâmet iddialarından vazgeçerek) umumun
görüşlerine [ ve mezheplerine ] katıldılar. Hüseyin'in öteki taraftarları ise,
(ilk görüşe ) [ onun imâmeti fikrine ] bağlı kalarak sonuna kadar onun
imâmetini sürdürdüler.”[63]
Hz. Hüseyin’in öldürülmesiyle sonuçlanan Kerbelâ vakası, Şiîler için
Emevî veya Abbasî yönetiminin zulmüne karşı yapılan diğer isyanlardan
oldukça farklı bir öneme sahiptir. Eğer olay zulme ve adaletsizliğe karşı
çıkmak ise, Abdullah b. Hanzale’nin Medine’de Emevîlere karşı verdiği
mücadele aynı amaçla yapılmıştı. Çünkü Yezid’e karşı bu isyanın temelinde