Kerbela - Cilt - Cumhuriyet Üniversitesi

44
• Ünal Kılıç
D-Yezid'in Sorumluluğu
Kerbela'da meydana gelen felaketle Yezid'in sorumluluğu hakkında
tarihçilerin iki kısma ayrıldıkları görülmektedir. Bazı tarihçiler, Yezid'in bu
olayda sorumluluğunun bulunmadığını veya asgari derecede olduğunu
söylerken bir kısım tarihçiler ise söz konusu olayının başlıca sorumlusunun
Yezid olduğunu ileri sürmektedirler. Birinci grupta yer alan tarihçilerin
görüşleri şöyledir:
Yezid, Hz. Hüseyin'in öldürülmesini emretmeyip, olayı duyduktan
sonra üzüldü ve sebep olanları kınadı. Yezid, Hz. Hüseyin'in hurucunu kötü
neticelere yol açacağı için hiç istemedi ve bunu engellemek için her türlü
çareye başvurdu. 168
Yezid savaşmak istemeyip Hz. Hüseyin'in Kûfe'ye hurucunu önlemek
için elinden geleni yaptı. Hz. Hüseyin'in Kûfe'ye gitmeye karar vermesi
üzerine Abdullah b. Abbas'a mektup yazarak ondan, Hüseyin'e engel
olmasını istedi. Üstelik İbn Ziyad'a da "seninle savaşmadıkça kimseyle
savaşma" diye emir gönderdi. Bütün bunlar onun savaş taraftarı olmadığını
gösterir. 169
Yezid, olayların bu şekilde neticeleneceğini ummuyordu. Evet, belki
Hz. Hüseyin ve taraftarları üzerine ordu göndermişti. Ancak Yezid, hiçbir
zaman olayların bir facia haline dönüşmesini istemiyordu. Yezid, belki de
şunu unutmuştu; insanlar bir kere başıboş bırakılınca, onlara bir kez
serbestlik tanınınca bir daha onların kontrol altına alınması imkânsızlaşır. 170
Olanlar karşısında kızmakla birlikte Yezid'in İbn Ziyad'ı
cezalandırmamasının sebebi olarak onun çalkantılar içerisinde bulunan
Irak'ta şiddetiyle, basiretiyle ve işlere hâkimiyetiyle devlet için
vazgeçilemeyecek bir şahıs olmasıdır. 171 İbn Temiyye’nin de belirttiği üzere
İbn Ziyad ve adamları ne yapmışlarsa Yezid'in iktidarını korumak için
yaptıkları için Yezid onları cezalandırmamıştır 172 .
Ağırakça, Yezid'in sorumluluğu ve olaya müdahalesi konusunda şunları
söylemektedir: "… Kerbelâ vakasında Yezid'in oynadığı rolden çok
Ubeydullah b. Ziyad'ın öldürme hususunda en büyük pay sahibi olduğunu
görmekteyiz. İktidarı tam olarak eline geçirmiş bulunan Yezid, bütün bunlara
rağmen kendisini güçlü hissettiğinden dolayı etrafına 70-80 kişiyi toplamış
168 Abdüllatif, s.477; Ukaylî, Kerbela, s. 475
169 Hammaş, s.157; Abdüllatif, s.477; Ukaylî, Kerbela, s.477; Hammâdî, s.44.
170 Hammâdî, s. 44.
171 Kerbela, s. 478.
172 Ra’sül’l-Hüseyin, s. 207.