Kerbela - Cilt - Cumhuriyet Üniversitesi

Çeşitli Yönleriyle Kerbela • 43
mükâfatlandırılacağını düşünüyordu. Bu sebeple de babasının ve kendisinin
Basra ile Kûfe'de yıllardır uyguladıkları en etkili yönteme, yargısız infaza,
idama ve işkenceye tereddütsüz bir şekilde başvurdu.
C-Kûfelilerin Sorumluluğu
Şunu ifade etmek gerekir ki, Kerbela faciasının sorumları bir veya
birkaç kişi değildir. Bu facianın belli başlı sorumluları, kendisinden başka
imam ve önder tanımadıklarını, yoluna baş koyduklarını ve her hususta
kendisine yâr ve yardımcı olacaklarını art arda gönderdikleri elçiler,
yağdırdıkları mektuplarla bildirerek Hz. Hüseyin'i Kûfe'ye ısrarla davet
ettikten sonra, İbn Ziyad'a harar ve çuvallar dolusuna satılıp Hz. Hüseyin'den
yüz çeviren ve bu ihanetleri yetmiyormuş gibi, onu Kerbela'da kuşatarak
şehid eden ve ettiren Kûfe eşrafıdır.
Kûfe eşrafından sonra, mevki ve makam ihtirası gözlerini bürümüş ve
Kûfelilerin, Hz. Hüseyin'e biatlarını Yezid'e jurnal edecek kadar
şahsiyetsizleşmiş olan Ömer b. Sa'd gelir. Bu zavallı adam, Hz. Hüseyin'le
aralarındaki akrabalığı bir yana iterek tüyler ürpertici Kerbela cinayetinin
kumandasını üzerine almış, yapılan bütün nasihat ve uyarmalara rağmen
buradan sıyrılmak, kurtulmak yolunu tutmamıştır." 165
Kûfelilerin, Kerbela faciasındaki tutumlarının, onların kişilikleriyle
ilişkili olduğu söylenebilir. Nitekim Caferiyan bu hususu şu şekilde ifade
etmektedir: "Tarih kitaplarında ve halk arasında bir atasözü olarak
Kûfelilerin hilekâr ve hain oldukları, aralarında ahde vefa etmenin çok az
görüldüğü yaygın bir kanaattir. Biz de, Kûfelilerin ruhsal karakterleri
hakkında onların aceleci olduklarına ve karar vermede bu aceleciliklerinin
daima kendilerine ve hükümdarlarına zarar verdiğini söyleyebiliriz. Çabucak
incinmeleri bunun yanında çabucak ikna olmaları ve kıyamında etmeleri bu
halkın ruhlarına işlemiştir." 166
Öyle anlaşılıyor ki Hz. Hüseyin'i kıyama teşvik eden ve onu
memleketlerine davet eden Kûfeliler, Ubeydullah’ın asılsız tehditleriyle
hemen sözlerinden dönmüşlerdir. Üstelik Kerbela'da aktif olarak rol alarak
Hz. Hüseyin'in katline bizzat iştirak etmişlerdir. 167
165
Köksal, s.3-4.
166
Masum İmamlar, s. 126; Hammâde, s. 45;Ukaylî, Kerbela, 478-479; Hasan Onat, "Şiîliğin Doğuşu
Meselesi", AÜİFD, XXX VI, 110.
167
Kerbela'da Hz. Hüseyin ve taraftarıyla çarpışan ordunun tamamının Iraklılardan (Kûfe-Basra)
oluştuğu söylenmektedir. bkz. Mes'ûdî, Mürûc, III, 71; Hudarî, Tarih, s. 459; Ömer Ferrûh, s.134.