Kerbela - Cilt - Cumhuriyet Üniversitesi

42
• Ünal Kılıç
Gerek Ubeydullah gerekse Şemir, Hüseyin'e hiçbir zaman kabul
etmeyeceği ve edemeyeceği bir şartı, İbn Ziyad'a teslim olmak şartını teklif
ederek onu köşeye sıkıştırmaya çalışmışlardır.
Çok büyük bir askeri güce rağmen Ömer b. Sa'd’ın Hz. Hüseyin'i canlı
olarak yakalamaması da düşündürücüdür. Onun bu gaye ile hareket ettiği
hakkında en küçük bir rivayet yoktur. Bundan başka hücumlar, hâsseten
Hüseyin'e müteveccihen yapılabilirdi. Çoluk çocuğun öldürülmesine gerek
kalmazdı. Bunlar, İbn Ziyad’ın orada yalnız Hüseyin'in şahsını bertaraf
etmek gayesi ile hareket etmediği, belki de daha hain planlar tasarlamış ve
tatbik etmiş olduğu zannını vermektedir. 160
Hz. Hüseyin'in savaşmamayı bile düşünmesine rağmen, İbn Ziyad’ın
mutlaka onu öldürerek işkence yapılmasını istemesi, keza İslâm’ın "eman"
müessesesini yıkmıştır. Çünkü eman isteyen gayr-ı müslim bile olsa, ona
silah çekilmezken ehlibeyt mensuplarına düşmana bile reva görülen haklar
reva görülmemiştir. 161
Çağdaş bir araştırmacı İbn Ziyad’ın Emevî devletinin valilere tanıdığı
geniş yetkileri kötüye kullandığını belirtmektedir. Yezid. Hz. Hüseyin'in
Kûfe'ye gitmek üzere harekete geçmesinden sonra Ibn Ziyad’a "seninle
savaşmadıkça kimseyle savaşma" diye emretmesine karşılık Ibn Ziyad bu
emri hiçe sayarak Hz. Hüseyin'in savaşmak istememesine rağmen onunla
savaştı. 162
Kerbela ile ilgili çalışmalarıyla bilinen bir araştırmacıya göre ise Hz.
Hüseyin'in öldürülmesinin sorumluluğunun büyük bir kısmı Ubeyullah b.
Ziyad'a aittir. 163 Ayrıca İbn Ziyad. Hz. Hüseyin'i öldürmesi için kışkırtan
Şemir b. Zi'1-Cevşen ve makam mevki uğrunda Hz. Hüseyin'le olan
yakınlığını hiçe sayarak onu ve arkadaşlarını hunharca katleden Ömer b.
Sa’d da bu olaydan sorumludur. 164
Gelişmelerden anlaşılabildiği kadarıyla Yezid tarafından Hz. Hüseyin'i
durdurmakla emrolunan İbn Ziyad ve komutanları, bu emri yerine getirmek
için kraldan fazla kralcı bir tavır sergilediler. İbn Ziyad, kendisine verilen bu
emri ifa etmek için gerekli her yolu yapabileceği düşüncesiyle Yezid'e
danışmadan ve onun emrini alma ihtiyacını duymadan harekete geçti. Belki
de sonuçta devletin lehine olacak bir işi yaptığından dolayı
160
Ateş, "Hüseyin", İA, V, 639.
161
Emevîler Dönemi, s. 52.
162
Işş. s. 178.
163
Ukaylî, Kerbelâ, s. 477-478; İbn Teymiyye, Fetevâ, IV, s. 505; Vekîl, s. 245.
164
İbn Teymiyye, Fetevâ, IV, s. 505, Welhausen, Partiler, s. 113-114; Vekîl, s. 245.