Kerbela - Cilt - Cumhuriyet Üniversitesi

400
• Mehmet Ali Büyükkara
Kerbela’nın ruhuna ihanet içinde olan mersiye okumaları gerçekten ciddi bir
sorundur. 57
Mutahharî, eski dönemlerden bugüne Şiîlik düşüncesinde baskın iki
muharef Kerbela anlatısını misal vererek manevi tahrifat konusuna açıklık
getirmektedir. Bunlardan ilki, Mutahharî’nin Hıristiyanlıktan mülhem olarak
değerlendirdiği, “Hüseyin, ümmetin günahlarının keffareti olsun diye öldü”
söyleminin şekillendirdiği anlatıdır. Tefdie ile yani kendini feda etme ile
İmam Hüseyin’in “günahlara karşı Müslümanları sigortalaması” ve bunun
bedeli olarak “gözyaşı istemesi” gerçekten de İslamiyet’le bağdaşmayacak
bir düşüncenin ürünüdür. Bu bakımdan, Hz. Hüseyin’e büyük bir ihanet
sayılmalıdır. 58 Başka bir bağlamda Mutahharî, yas tutmak yerine,
Hıristiyanlık’ta oluğu gibi sevinip eğlenilmesi gerekteğini söyleyenleri
eleştirir. Bu çelişkiyi aynı zamanda gelişme ve geri kalmanın bir göstergesi
sayan söz konusu söylemin sahiplerine göre, Hıristiyanlar, Hz. İsa’nın
ölümünü başarı saymakta ve bunu kutlamaktadırlar. Oysa Şiî Müslümanlar
Kerbela’yı yenilgi sayıp ağlamaktadırlar. 59
Mutahharî, Şehîd adlı diğer bir eserinde “şehide ağlama felsefesi”
başlığı altında bu konu üzerinde önemle durmaktadır. 60 Öncelikle o,
şehâdetin, şehidin ferdî bir başarısı olduğunu teslim eder. Peki o zaman
neden yas tutulmaktadır? Bu sorunun cevabı şehâdetin toplumsal anlamında
yatmaktadır. Hıristiyanlar, bireyci dünya görüşlerinin sonucu olarak şehâdeti
kutlamaktadırlar. Şehide ağlayan ve matem tutan Müslümanlar ise toplumcu
anlayışlarını ifade etmiş olmaktadırlar. Şehidin toplumla olan iki bağı vardır.
Bu bağlardan birisi, kendisinin hayatta kalması halinde toplumun bir
kesiminin ondan faydalanabileceği gerçeğidir. Şehâdet yüzünden toplum, o
şehidin feyzinden mahrum kalmaktadır. Diğer bağ ise, toplumun kötü ve
bozguncu kesimiyle olan rabıtasıdır. Şehit onlarla mücadeleye kalkacak ve
onların elleriyle şehâdete erecektir. Müslümanlar da şehit olan arkadaşlarının
ardından elleri boş kaldığı için müteessir olacaklardır. Bu sebeplerden dolayı
Müslümanlar aslında şehide değil kendilerine ağlamakta, kendilerine
üzülmektedirler.
Mutahharî’nin misal gösterdiği ikinci muharref Kerbela anlatısı ise, “git
kendini feda et” mantığında özel bir emir ve izin ile Hz. Hüseyin’den
kendisini feda etmesinin istendiğini ileri süren anlatıdır. Oysa Mutahharî’ye
57 Mutahharî, a.g.e., s.50-6.
58 Mutahharî, a.g.e., s.74-5.
59 Mutahharî, a.g.e., s.613-5.
60 Bkz. Mutahharî, Şehîd, Tahran, 1984, s.29-30, 36-7.