Kerbela - Cilt - Cumhuriyet Üniversitesi

348
• Ali Aksu
esrâru’ş-şehâde, muhrîku’l-kulûb, mecâlisü’l-ahzân vs” gibi daha pek çok
isimler vermişler ve Kerbelā Olayı bu tür eserlerde çoğunlukla duygusal
boyutta işlenmiştir.
Türk edebiyatında da makteller yazılmıştır. Bu alandaki en eski maktel,
Kastamonulu Şāzi’nin “Dāstān-ı Maktel-i Hüseyin” adlı eseridir. Bu alandaki
bir başka eser de Nureddin Efendi’nin kaleme aldığı ve çoğunlukla Ebū
Mihnef’in ‘Maktel-i Hūseyin’den istifade ettiği Vak’a-i Kerbelā isimli
eseridir. Diğer maktellere göre tarihî rivayetlere daha çok yakındır. Bu
anlamda Lāmi Çelebi’nin Kitāb-ı Maktel-i Āl-i Resūl isimli eserini
söyleyebiliriz 17 .
XVI. yüzyılda Türk edebiyatındaki makteller İran edebiyatındaki
maktellerin de örneğini teşkil eden Hüseyin Vāiz’i Kāşifi’nin “Ravzatü’ş-
Şūheda” adlı eserinin tercümesi şeklinde olmuştur. Bu anlamda Fuzūli’nin
“Hadîkatü’s-Suada”sını da zikretmek gerekir.
Türkiye’de Kerbelâ Olayı’nın sade bir dille hikaye ve roman üslubunda
kaleme alınmış manzum ve mensur eserler de mevcuttur. Edhem Efendi’nin
“Vak’a-i Kerbelâ’sı, Safî’nin “Kerbelânâme”si, Sâmi’nin “Mersiye-i Cenâb-ı
Şehenşâh-ı Kerbelâ”sı, Hayrullah Taceddin’in “Mersiye-i Seyyidü’ş-
Şühedâ”sı, Senîh’in “Vak’a-i Kerbelâ”sı, Süleyman Eğribozî’nin “Mersiye-i
İmam Hüseyin”i, Hâlis Efendi’nin “Vak’a-i Kerbelâ’sı, İbnürreşad Ali
Ferruh’un “Kerbelâ”sı, Hilmizâde İbrahim Rifat’ın “Vak’a-i Dîlsûz-ı
Kerbelâ”sı, Mehmet Nazım’ın “Kerbelâ”sı, Ahmet Sabit’in “Kerbelâ
Vak’ası”sı gibi eserlerin yanında metin içerisinde zikredeceğimiz eserleri
zikredebiliriz.
XVII. yüzyıldan itibaren Türk edebiyatında maktellerin sayısı
azalmıştır. Daha sonraki dönemlerde özellikle Cumhuriyet döneminde Asım
Köksal’ın ‘Hz. Hüseyin ve Kerbelā Faciası’ ve Ziyā Şakir’in ‘Kerbelâ
Vak’ası ve Kerbelâ’nın İntikamı’nı sayabiliriz.
Kerbelā Olayı, Arap, İran ve Türk edebiyatının dışında Urdu
edebiyatında makes bulmuştur. Şiîlerin çoğunlukta yaşadıkları yaşadığı
Leknev ve Caunpür gibi bölgelerde makteller yazılmış ve halen de Kerbelâ
Olayı ile ilgili eserler kaleme alınmaktadır. Bu bölgede Kerbelâ ile ilgili eser
yazanlar arasında Şah Abdullah, Sâbit Ali Şah, Mevlânâ Ebu’l-Kelam Âzâd,
Mevlânâ Seyyid Ebu’l-Âl’â Mevdûdî ve Muhammed İkbal Lahorî’yi
sayabiliriz 18 .
17 Şeyma Güngör, “Maktel-Hüseyn”, DİA, XXVII, 456; Kerbelâ Mersiyeleri, s. 51.
18 Bu konuda detaylı bilgi için bkz., Elnure Azizova, Kerbelâ Vak’ası, (Basılmamış Yüksek
Lisans Tezi) MÜSBE., İstanbul 2001, s. 117-122.