Kerbela - Cilt - Cumhuriyet Üniversitesi

Çeşitli Yönleriyle Kerbela • 345
Hüseyin’in yanında yer almamışlar; ancak onun gerçekleştirdiği hareketi de
inkâr etmemişler ve Hz. Hüseyin’i de yaptığından dolayı günah işlemiş birisi
olarak görmemişlerdir. Çünkü Hz. Hüseyin örnek alınacak bir müctehid idi” 7 .
İbn Haldun ayrıca Hz. Hüseyin’in o dönemde yanında yer alamayan ileri
gelen Müslümanları ayıplamadığını ve onları suçlamadığını da ifade
etmektedir. İşte olaya yaklaşımın temel esprisi de bu olsa gerek. Bu noktadan
hareket edilirse Kerbelā Müslümanlar arasında ayrılığın değil, birlikteliğin
temeli olur.
İbn Haldun’a göre “devlet başkanına karşı çıkanlarla savaşmanın caiz
olmasının şartı, devlet başkanının adaletli olmasıdır. Yezid adaletli bir halife
olmadığı için Yezid’in emriyle Hz. Hüseyin’i ve taraftarları ile savaşmak
caiz değildir. Hüseyin’e karşı asker sevk etmesi, Yezīd’in fıskını teyit eden
işlerden biridir. Bundan ötürü bu savaşta öldürülen Hz. Hüseyin şehittir,
ecirli ve sevaplıdır” 8 .
Genel İslam tarihî kaynaklarından bazılarında -Taberi gibi- kısmen de
olsa Kerbelā Olayı’nda Yezid’i temize çıkarma gibi bir yaklaşımın
sergilendiğini gözlemlemekteyiz. Özellikle Hz. Hüseyin’in şehit edildiği
haberi Yezid’e ulaştığında onun “Allah, Sümeyye’nin oğluna lanet etsin.
Eğer onun yerinde olsaydım onu bağışlardım” şeklindeki ifadelerle dile
getirilmektedir. Kezā İbn Kesir’de “Bir avuç Kūfelilerin dışında hiç kimse
Hüseyin’in öldürülmesine razı olmamıştır. Hatta Yezid b. Muaviye de bu işe
razı olmamıştır” diyerek Yezid’i temize çıkarmaktadır.
Sünnî kaynaklardan Ebu Bekir İbn A’rabi, Yezid’in tavrını tasvip
etmekte ve Hz. Hüseyin’in hareketini tamamen bir hata olarak
değerlendirmektedir. Bu değerlendirmesine de Hz. Peygamber’in “Kim
ümmet arasında tefrika oluşturursa onun boynunu kılıç ile vurun” hadisini
dayanak olarak göstermektedir. Ayrıca İbn A’rabi diğer hadis kaynaklarında
yer alan Hz. Hüseyin ile ilgili hadislere hiç değinmemektedir. Kezâ İbn
A’rabi, Yezid hakkında ortaya atılan eğlenceye düşkünlüğü, içki içtiği,
maymunları sevdiği ve onlarla oynadığı gibi iddiaları ele alarak bunların
doğru olmadığını belirtmektedir 9 . İbn Haldûn, İbnü’l-Arabinin Yezid’i haklı
gören görüşünü eleştirmektedir.
7 İbn Haldun, İbn Haldun, Mukaddime, çev., Zakir Kadiri Ugan, İst. 1990, I, 551.
8 İbn Haldun, Mukaddime, I, 552.
9 İbn A’rabi, el-Avāsım mine’l-Kavāsım, thk., Muhîbūddin el-Hatib, Dimaşk 1412, s. 216 vd.