Kerbela - Cilt - Cumhuriyet Üniversitesi

Çeşitli Yönleriyle Kerbela • 323
durumu destekleyen bir diğer nokta, Ömer b. Sa’d’ın Hz. Hüseyin’e karşı bir
kuvvetin komutanlığında gitme görevine karşı isteksizliğidir. Nitekim Rey
valiliğinin kendisine verilmesi karşısında görevi kabul emiştir. Bu sebeple
hayli nazik bir noktaya gelen bu yeni durumu tahkik ettirmeyi düşünmeden,
buna fırsat bulamadan veya bu şartlar karşısında inisiyatifini kullanarak Hz.
Hüseyin’i teslim olmaya zorlamayı kararlaştırmıştır. Bu maksatla da
Şemir’le birlikte Ömer’e yeni emirlerini göndermiş ve şunu istemiştir:
“Hz. Hüseyin ve beraberindekilere kendisinin vereceği hükme razı
olmalarını teklif edin, şayet kabul ederlerse Kûfe’ye gönderin; eğer kabul
etmezlerse onlarla savaşın.” 16
İşte bu tavrıyla ve emirleriyle Ubeydullah son noktada önemli rol
oynamıştır. Kaynakların ifadesine göre Hz. Hüseyin de benzeri endişeleri
Ubeydullah hakkında taşımakta ve ona güvenmemekteydi. Bu sebeple de
teslim olmayı kabul etmemişlerdir. Ve elim vak’a meydana gelmiştir.
Son noktada Kerbelâ’da katledilen Hz. Hüseyin ve taraftarlarından
yetmiş iki kişinin kesik başlarının Kûfe’ye getirildiği dönemde Ubeydullah,
zafer sarhoşluğu içerisinde elindeki bir sopa ile başına, dudaklarına veya
dişlerine vurmak, kesik başları şehirde dolaştırmak ve teşhir etmek gibi
birtakım saygısız davranışları sergilemiştir. 17 Bu tavırları, devlete karşı gelen
âsilerin maruz kalacakları âkıbeti gösterme çabasıyla ilişkilendirilmiş olsa da
tasvip etmek mümkün değildir. Ve nihayet Ubeydullah kesik başları ve
hayatta kalanları Halife Yezîd’e göndermiştir. Bu arada hayatta kalanları
Kûfe’de gereği gibi ağırladığı ve ihtiyaçlarını karşıladığı bilinmektedir.
Halife Yezîd, neticeden memnun olmakla birlikte, Ubeydullah’ı Hz.
Hüseyin’i kendi emri dışında öldürdüğü için ayıplamıştır. 18 Bunun dışında
herhangi bir icraatta bulunmamıştır.
Kısacası, Ubeydullah b. Ziyâd, Kerbelâ sürecinde Emevî valisi olarak
üzerine düşeni yerine getirmiştir. Bu bağlamda psikolik, sosyal, siyasi,
ekonomik ve askeri tedbirleri almıştır. Sahip olduğu gücü son sınırlarına
kadar kullanmaktan geri durmamıştır. Bu şekliyle de bu süreçte ve olayların
gidişatında önemli rol oynamıştır. Aslında bu durum, bir başka ifadeyle
Kerbelâ sürecinde diğerleriyle birlikte onun sorumluluğunu da ifade
etmektedir.
16 Taberî, V, 414; İbn Manzûr, XIX, 65; İbn Kesîr, VIII, 175.
17 Belâzurî, Ensâb, III, 415; Taberî, V, 394, 459; İbn Manzûr, VII, 117;
18 İbn Abdi Rabbih, IV, 381; Feryâl, Sûratu Yezîd b. Muâviye fi’r-Rivâyâti’l-Edebiyye, Riyâd,
1995, s. 73-74.