Kerbela - Cilt - Cumhuriyet Üniversitesi

Çeşitli Yönleriyle Kerbela • 313
Kerbelâ hadisesinden hemen sonra, Abdullah b. Zübeyr’e karşı tavır alması
için İbn Abbâs’a bir mektup göndermiştir. İbn Abbâs ise, cevabî mektubunda
sözü Kerbelâ hadisesine getirip şunları yazmıştır: “…Senin kılıçlarından hâlâ
kanımdan damlalar akmaktadır, bunu unutamam ve bir gün muhakkak bunun
intikamı alınacaktır…” 40 İç çatışmalar karşısında tarafsızlığı ile bilinen İbn
Ömer bile Kerbelâ’ya olan tepkisini sert bir şekilde ortaya koymuştur.
Belirtildiğine göre, halktan birisi İbn Ömer’e gelip ihramlının sivrisinek
öldürmesi halinde ne yapması gerektiğini sormuştur. İbn Ömer şu cevabı
vermiştir: “Hele şu adamın sorduğu soruya bakın! Rasûlullah’ın torununu
(Hüseyin’i) öldürdüler, bu da gelmiş sivrisineğin kanıyla ilgili hükmü
soruyor. Halbuki ben, Rasûlullah’ın “Hasan ile Hüseyin dünyada kokladığım
iki reyhanımdır.” dediğini işittim.” 41 diyerek, idarenin Hz. Hüseyin’i
katletmesini sözlü olarak protesto etmiştir. Yönetimin Kerbelâ politikasını
eleştiren, ilgili ifadesiyle iktidarı din dışı ilan eden ve yönetimi halk
nazarında Hz. Peygamberle karşı karşıya getiren diğer otorite bir âlim ise
İbrahim en-Nehâî’dir. Rivâyete göre o, Kerbelâ ilgili şu yorumu yapmıştır:
“Hüseyin’i katledenlerin arasında olup da cennete gitseydim, Rasûlullâh’ın
yüzüne bakmaktan utanırdım.” 42
Yezîd ve Emevî idaresine karşı büyük bir antipatinin oluşmasına neden
olan Kerbelâ politikası, 43 yönetim karşıtı muhalefetin artması ve bu
muhalefetin Ali Evladının hakları üzerinde merkezîleşmesine neden
olmuştur. 44 Aynı zamanda söz konusu iktidarın Kerbelâ uygulaması,
Emevîler’in yıkılışına kadar iktidar karşıtı propaganda ve isyanların en
ömenli malzemesi olmuştur. 45 Belki de bu yüzden İslâm Târihçileri, Emevî
Devleti’nin yıkılışının en önemli sebebi olarak Kerbelâ hadisesini
göstermektedirler.
Hüseyin’in mirası üzerine, çok sayıda farklı siyasî grup ortaya çıkmış
ve bunlar da Emevî idaresini zayıflatmışlardır. Yönetimin Kerbelâ
uygulamasıyla bağlantılı olarak şu isyanlar ortaya çıkmıştır:
40 İbnü’l-Esîr, III, 318.
41 Buhârî, Ebû Muhammed b. İsmail b. İbrahim b. Muğîre (ö. 256/870), el-Câmiu’s-Sahîh, I-
VIII, İstanbul, 1992, Fedâilu’s-Sahâbe,/22; Tirmizî, Muhammed b. İsa b. Sevre (ö. 279/892),
Sünen, I-V, İstanbul, 1992, Menâkıb/30.
42 İbn Abdirabbih, IV, 383.
43 Aycan, İrfan- Sarıçam, İbrahim, Emevîler, Ankara, 1993, 31.
44 Levis, Bernard, Târihte Araplar, (çev. H. Dursun Yıldız), İstanbul, 2000, 94; Nevin, A.
Mustafa, İslam Siyasî Düşüncesinde Muhalefet, (çev. Vecdi Akyüz), İstanbul, 1990, 216.
45 Apak, III, 99.