Kerbela - Cilt - Cumhuriyet Üniversitesi

286
• Şaban Öz
dönemde kan talebini kullanan Muâviye’nin kurduğu devletin yönetiminde
bulunanlar veya Hüseyin’in katline bir şekilde karışanlar seçilmiştir.
Hüseyin’in şehit edilmesi ile Osman’ın şehit edilmesi arasında dikkat
çekici benzerlikler vardır. 63 Bunları sıralayacak olursak, iki hâdise arasındaki
paralelliklerin şaşırtıcı boyutlarda olduğu görülecektir:
1. İkisi de kendi taraftarları tarafından terk edilmiştir: Muâviye Hz.
Osman’ın yardım çağrısına gelmediği gibi, Hz. Hüseyin de kendisini
çağıranlar tarafından yalnız bırakılmıştır.
2. İkisi de uzun sayılabilecek bir muhasara devresi yaşamıştır: İki taraf
da kuşatılmış, iki taraftan da su engellenmiştir. 64
3. İkisi de sahabe oğullarının liderliğinde öldürülmüşlerdir: Hz.
Osman’ı kuşatanlar arasında yer alan Mısırlıların başında Ebu Bekr’in oğlu
Muhammed var iken, Hz. Hüseyin üzerine gönderilen ordunun başında da
Sa’d b. Ebî Vakkâs’ın oğlu Ömer vardı.
4. İkisinin de katilleri kesin bir şekilde belli değildir. 65
5. İkisinin de öldürülmesine farklı eyaletlerden gelen insanlar iştirak
etmişlerdir. Hz. Osman’ın kuşatılmasına Mısır, Kûfe, Basra ve Medine’den
insanlar katılmışken, Hz. Hüseyin için toplanan orduda da Kûfelilere ek
olarak, Mısır ve Yemen halkından insanların katıldığı belirtilmiştir. 66
6. İkisi de ailelerinin gözleri önünde şehit edilmiştir. İkisi de müsleye
uğramıştır. 67
7. Sıhhat açısından sıkıntılı olmakla beraber 68 rivâyetlerde konu
edilmesi itibariyle, ikisi de öldürüleceklerinden önceden haberdardılar: Bu
63
Bu benzetmeyi tespit edebildiğimiz kadarıyla ilk olarak İbn Teymiyye yapmıştır. Bkz., İbn
Teymiyye, Minhâc, IV, 328.
64
Hz. Osman’a su verilmemesi konusunda bkz., Belâzurî, VI, 185; İbn A’sem, I, 416. Hz.
Hüseyin’in sudan engellenmesi konusunda bkz., Dineverî, Ahbâru’t-Tıvâl, 255; Ya’kûbî, II,
243; İbn Asâkir, XIV, 223.
65
Hüseyin’i şehit edenler olarak; Sinân b. Enes en-Nehaî, Mezhic’ten bir adam, Şemir b. Zi’l-
Cevşen’in isimleri zikredilmiştir. Bkz., Diyârbekrî, Târîhu’l-Hamîs, II, 298.
66
Bkz., İbn Abdilber, I, 443; Diyârbekrî, II, 298; ayrıca bkz., Dineverî, 259.
67
Saldırganlar Osman’ı öldürmekle yetinmeyip, cesedini dahi çiğnemişlerdir. Bkz., Câhız,
Benî Ümeyye Risâlesi, 31-32; Hz. Osman’ın başının kesildiği de belirtilmiştir. Bkz., İbn
Tıktakâ, 73. İbn Teymiyye Hüseyin’e müsle yapılmadığını iddia etmektedir. Bkz., İbn
Teymiyye, Re’sü’l-Hüseyn, 209. Muhtemelen kendisi, kafasının kesilmesini veya atlara
bedeninin çiğnetilmesini (İbnu’l-Verdî, Târîh, I, 164; Meclisî, Bihâru’l-Envâr, XLV, 56-59)
müsle olarak kabul etmemektedir.
68
İbn Teymiyye, iki öldürülme haberine de birçok uydurmanın eklendiğini ifade etmektedir.
Bkz., İbn Teymiyye, Minhâc, IV, 556; bu tür haberlere örnek olarak bkz., Meclisî, XLV,
123, 126, 127-128, 201-241