30.04.2013 Views

Kerbela - Cilt - Cumhuriyet Üniversitesi

Kerbela - Cilt - Cumhuriyet Üniversitesi

Kerbela - Cilt - Cumhuriyet Üniversitesi

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

278<br />

• Şaban Öz<br />

beraber tarihî zemini netleştirme adına Hz. Ali’nin söz konusu hâdisedeki<br />

konumuna kısaca değinmemiz gerekecektir. Rivâyetlerde henüz Hz. Osman<br />

öldürülmeden bu işten Ali’nin sorumlu tutulacağına dair birtakım imâlar<br />

konu edilmesine 5 karşın Hz. Osman öldürüldüğü anda onu bu konuda fiilen<br />

suçlayan hiç kimse yoktu. 6 Ali de hilâfete geçtikten sonraki ilk hutbesinde<br />

“Onun öldürülmesini istemedim de hoşlanmadım da emretmedim de<br />

yasaklamadım da” 7 demek suretiyle bu işte en ufak bir dahlinin olmadığını<br />

ifade etmiştir. Şayet bu rivâyet doğru ise Ali’nin, Medine’ye hâkim olan<br />

genel havanın etkisinde kaldığını söyleyebiliriz. Ancak sonradan bazı<br />

söylemlerini ta’dil etmiş, Hz. Osman’ın öldürülmesi karşısındaki<br />

tarafsızlığını, katillerine lanet okuma 8 seviyesine çekmek durumunda<br />

kalmıştır.<br />

Hz. Osman’ın kanını talep eden grup ve kişiler olarak Hz. Âişe, Talha<br />

ve Zübeyr’den oluşan Cemel İttifakını ve Amr b. el-Âs destekli Muâviye b.<br />

Ebî Süfyân’ı zikredebiliriz.<br />

1. Cemel İttifakı<br />

Hz. Ali her ne kadar Osman’ın katli konusunda tarafsız bir pozisyon<br />

almış olsa da devlet başkanlığının gereği olarak katiller konusunda bir şeyler<br />

yapması gerektiğinin farkındaydı. 9 Fakat hem katillerin belirsizliği 10 hem de<br />

Medine’de otoritenin sağlanamamış olması, bu gerekliliği erteletmek<br />

zorunda bırakmıştır.<br />

Hz. Ali’nin itaat konusunda karşılaştığı ilk muhalefet Muâviye’nin<br />

itirazı idi. Anlaşılan o ki, biat etmemiş olsa da başlangıçta Muâviye henüz ne<br />

yapması gerektiği konusunda net bir fikre sahip değildi. Ali, işin pek de<br />

ihmale gelir bir yanının olmadığını biliyordu ve Muâviye’nin üzerine<br />

gitmede zaman kaybına tahammülü yoktu. Fakat Cemel ittifakı Ali’nin<br />

planlarını bozmaya yetmiş, ordunun istikametini Şam’dan Basra’ya<br />

çevirtmiştir.<br />

Rivâyetlere yansıdığına göre, Osman’ın mazlum şehit olduğu<br />

söylemiyle “Osman’ın Kanı talebi”ni ilk dillendiren Hz. Âişe olmuştur. 11 Ne<br />

5 Bkz., Belâzurî, VI, 196-197.<br />

6 Bkz., Belâzurî, VI, 222-223.<br />

7 Belâzurî, VI, 224.<br />

8 İbn Tıktakâ, el-Fahr, 63.<br />

9 Tâhâ Hüseyin, 13; Fığlalı, “Hâricîliğin Doğuşuna Tesir Eden Bazı Sebepler”, 234-235;<br />

Emharûn, II, 137.<br />

10 Bkz., Belâzurî, VI, 187.<br />

11 İbn A’sem, el-Fütûh, I, 434; İbn Kuteybe, el-İmâme, I, 48.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!