Kerbela - Cilt - Cumhuriyet Üniversitesi

Çeşitli Yönleriyle Kerbelâ • 243
Burayı her gün ziyarete gelen Kaşgai ve diğer ziyaretçiler için Hazreti
Hasan’ın oğlu Kasım’ın henüz yeni evlendiği ve için haclegâh (yeni evli çadırı)
olarak bilinen çadırının kurulduğu yer ziyaret edilir. Bu hadisenin gönüllerde ayır
bir yeri vardır. Günde iki kere ziyarete giden Kazeruni, 101 burayı hüzünle anlatır.
Bunun dışında Haciye Hanım-i Kirmani Hz. Hüseyin dergâhının sol yanındaki
küçük yapı olan Bektaşi dergâhını ve Hz. İmam Zeynelabidinîn evini ayrıntısı ile
anlatır. 102 İlginç bir ayrıntı olması açısından Buharinin burada verdiği bilgiler
önemlidir. Kerbelâ günü çadırların kurulduğu alanda Osmanlı Devleti tarafından
bu olayın anısına tarihi canlandırma yapıldğını yazar. Maketten yapılmış savaş
alanını anlatan yazar o dönem için oldukça ilginç sayılacak bu uygulamayı
anlatır: Alçak bir yere kalenderi çadırlar yapmışlardı, bu çadırların önünde iki
taraflı olarak kireçten ve tuğladan deve ve kecave tasvirleri yapıp,
yerleştirmişlerdi. Bunların kenarında da duvarla örülmüş köşede bir oda gibi bir
yer yapmışlar ki burası da Kasım’ın haclegâhı idi. 103 Bunun dışında Kerbelâ
şehrinde hareme yakın tarihi yerleri arasında Atşan kasrı, Hint kalesi ve Uheyzer
kalesi de ziyaret edilir.
Hz. Abbas ziyaretlerinin özel bir yeri vardır. Kerbelânın alemdarı olan Hz.
Abbas 104 su getirmek için Alkame nehrine gitmiş, çadırlara varmasına 500 metre
kala su tulumunu tutan eli kesilmiştir. 105 Onun elini simgeleyen demir ve
pirinçten yapılan eller her daim dinî törenlerde kullanılmıştır. Bunun dışında yine
gerek İran ve gerekse Türk toplulukları arasında susuz şehit edilen Peyganber
evlatlarının bu hali çeşitli şekillerde ve durumlarda İslâm toplumları içersinde bu
günün anısına su dağıtımı kültürünü doğurmuştur. 106 Hazreti Abbas’ın kabri
etrafına gömülmek en çok taleb edilen ve arzulanan yerlerden biridir. Şahzade
Ruknuddev Kacar babasına karşı hakimiyet iddiasında bulunduğu için tutuklanır
ve Erdebil kalesinde zindan edilir, buradan Rusya’ya kaçacakken bu girişimi
durdurularak Irak’a gönderilir ve Kerbelâ’da vefat eder. Kendisini Hz. Abbas’ın
mezarına yakın bir yerde defnederler ve bütün mal varlığını öldükten sonra
101 -Kazeruni, s. 324
102 -Haciye Hanım Kirmani Aleviyye, 99
103 -Buharis. 214
104 -Edibulmulk s. 112
105 -Adidulmulk s. 142
106 -Mesela bunlardan sadece biri Kerbelâ şehrinde var olan Avn’in ziyartegahında yaptırılan büyük
kil testilerden halka ve gelen ziyaretçilere her daim su dağıtmaadetidir. Buranın beş çalışanı
vardır ve görevleri sadece halka su dağımaktır. Oben, s. 157