Kerbela - Cilt - Cumhuriyet Üniversitesi

Çeşitli Yönleriyle Kerbelâ • 237
Osmanlı padişahları diğer mukaddes şehirlerde olduğu gibi burada da
hâkimiyetini yaptırdığı vakıflar ve hayratlarla güçlendirirdi. Sultanların bu
hizmetleri İranlı seyahatname yazarlarınca her zaman görülmüş takdir edilmiş ve
yazılmıştı. Buharai şöyle ifade eder: Buradaki Alkame nehri ana nehirdi. Diğer
bir nehir ise Huseyniyye nehri idi. Bu nehir, Osmanlı sultanı tarafından buraya
çekilmişti. Burada çok vakıf ve nezir yaptıran Osmanlı sultanları, hizmetleri ile
şereflendirmişlerdir. Hint ve İran sultanları da hediye ve kıymetli eşyalar
göndermişlerdir ama buraya gelen hiç bir ziyaretçi yoktur ki Osmanlı Devletinin
bu hizmetlerini göz ardı etsin ve çekilen zahmeti görüp de şaşkınlık içinde
kalmasın. 84 Nasreddin Şah’ın da ifade ettiği gibi Osmanlı Sultanı Süleyman,
Fırat’tan buraya su getirmek için bütün mal varlığını seferber etmiştir. Böylece
bütün şehir bu sudan yararlanmıştır. 85
Sefername-i Hac adlı kitabın yazarı Sakkızi de hatıratında bu hizmetlerden
bahseder: Osmanlı padişahı, Fırat nehrinden Hüseyniyye adlı kolu Museyyeb’ın
5 fersahlığından geçirmişti. Şehrin bağ ve hurmalıklarla dolu olan yerinde
muhkem bir kale vardır ki bu kale eskiden beri burada bulunmaktadır. Kalenin
kuzeyinde Kerbelâ’ya bitişik olarak hükümet binası vardır. Buranın hizasında da
büyük hükümet binaları yaptırılmıştır. Buraya Abbasiyye denilir. Etrafı dört
duvarla örülmüş ve kapılar ve hücrelele çevrilmiştir. Hz. Hüseyin’in kabri
Osmanlı padişahlarınca revaklarla çevrilmiş. Bu yerin dört yüz görevli ve
hizmetcisi vardır. Mütevellilerin çoğu Osmanlı Devleti tarafından görevlendirilmiş
kişilerdir. Ebul Fazl Abbas’ın kabrindeki bakımsızlığın görülmesi ile
Sultan Abdulhamid Han burayı tekrar iyi bir duruma getirmiştir. Hz. Hüseyin’in
kabrine benzer hatta şimdiki hali ile daha da güzel imar çalışması yapmıştır.
Buranın minareleri daha da güzel olmuştur. 86 Lutfullah Elayi başka bir hizmete
dikkat çeker: Gerçekten Bağdat ve Kerbelâ arasında yapılan buharlı tren burayı
öyle bir abad etmiştir ki, insan ancak bunu gözleri ile görerek inanabilir ve
anlayabilirdi. Buraya öyle makineler getirmişlerdi ki binlece yıldır kuru olan
topraklarda insanlar ziraatle meşgul olur hale gelmişlerdi. Bu devletin
başarısıdır. 87 Nasreddin Şah Sultan Abdulmecid’in annesinin yaptırdığı zarif
sebillerden bahseder: Sultan Abdülmecid Han’ın annesi burada bir sakahane
84 -Buharyai, s. 222
85 -Nasreddin Şah s 107
86 -Sakkızi, s. 131
87 -Lutfullah Alayı, s. 218