Kerbela - Cilt - Cumhuriyet Üniversitesi

218
• Esra Doğan
Bu yol daha sonraki dönemlerde İranlı hacıların Horasan Kervanı
denilmekle maruf olan ve Asya ve İran içlerinden gelerek Bağdat’ta toplanan ve
Irak kervanları adı ile Medine’ye ve Mekke’ye giden kervanların yol güzergâhı
olarak kullanılmıştır. İran Müslümanların bu hac yolları ile ilgili en eski bilgileri
Turuk el Hacc adlı kitapta yer alır. 22
22
- İbraim bin ishak Harbi (h. 285) nin yazmış olduğu ve onun öğrencisi olan Muahmmed bin Half vekili
ından yazılan (h. 360) ve el yazması Astan-ı Kuds-ı Reszevi-i Meşhed’de oluan bu kitap, muhakkik
Hamid Casir tarafından tashih edilerek, hicri 1419 tarihinde Mektebe el Arap yayınları arasından
çıkmıştır. Bu kitap o donemdeki hacıların yolları, su durumu, yol uzerinde hacıların ikamet ettiği yerler,
kabileler, bunların tarihi ve fiili durumları, menzil isimleri ile ilgili nadir bilgiler verir. Hazreti
Hüseyin’in bu yolculuğuna ait bazi bilgiler de anlatilir. Medine’den (Medine-Mekke arası güzerhagı:
Sale (ﮫﻟﺎﺳ) , Irk zaniyye (ﮫﯿﻨﻇ قﺮﻋ) , Ruha (ﺎﺣور) , Ruiyye (ﮫﯿﺋور) , Enaye (ﮫﯾﺎﻧا) , Urc (جﺮﻋ) , Lahy Cemel
( ﻞ ﻤﺟ ﯽﺤﻟ)
, Sekya (ﺎﯿﻘﺳ) , Ebva (ءاﻮﺑا،) , Akabe-i Hersa (ﺎﺛﺮھ ﮫﺒﻘﻋ) , Cuhfe (ﮫﻔﺤﺟ) , Kudeyde (هﺪﯾﺪﻗ) , Halis
(ﺺﯿﻠﺧ) Asfan (نﺎﻔﺴﻋ،) , yola çıkan Hz. Hüseyin Mekke’ye ulaşır. (Buraya geirken Asfan menzili
yakınında Şerat تاﺮﺷ denilen yerde gece kalıp sabahyoluna devem eder Ahbar el Tıval) Bunun dışında
Mekkeye yakın olan ( ( ﻢﯿﻌﻨﺗ denilen bir yerde Yemen’de hakim olan bir hükmetin kervanı ile
karşılaşmıştır. Buraya şaban aynının 3’ ünde varan Hz. Hüseyin, 8 Zilhicce günü ayrılarak Bustan Beni
Am (مﺎﻋ ﯽﻨﺑ نﺎﺘﺴﺑ) , Tenim (ﻢﯿﻌﻨﺗ) , ve Saffah, حﺎﻔﺻ adlı menzilleri geçer. Bu Hz. Hüseyin, Şair Ferzendek
ile görüşür. Buradan Zatı Irk (قﺮﻋ تاذ) adlı menzile gelir ve burada da Beşar bin Galible ile mülakatta
bulunarak ondan Kufe’nin fiili durumu ile ilgili bilgiler alır. Kendisinden geri dönmesi istenilir ve bu
konu ile ilgili bir mektup verilir. Buradan Vadi Akik (ﻖﯿﻘﻋ یداو) , Gumre (هﺮﻤﻏ) , Umm Harman ( ما ،
نﺎﻣﺮﺧ) , Mesleh (ﺢﻠﺴﻣ) , Efiyye (ﮫﯿﻌﯿﻓا،) Maden Fezan (ناﺰﻓ نﺪﻌﻣ) , umg (ﻖﻤﻋ) Seliliye (ﮫﯿﻠﯿﻠﺳ،) ;Muğise
(ﮫﺜﯿﻐﻣ) , Mevan (ناوﺎﻣ ،) , Nogre (هﺮﻘﻧ،) adlı menzilleri kat eder ve buradan da Haciz ﺰﺟﺎﺣ adlı yere gelir.
(Hz. Hüseyin Kufe’ye Müslim bin Akil ile ikinci bir mektubu burada yazmış ve Kays bin Musehher
Seydavi’ye verip göndermiştir. Nesabul Eşraf c. 3 s. 166) Buradan Semira (اﺮﯿﻤﺳ) , menzilini geçerek
Ecfer ﺮﻔﺟاadlı yere gelir. Burası Abdullah bin Muti Adevi’nin kendisine dönmesi için nasihat ettiği
yerdir. Ancak Hz. Hüseyin “Allah’ın yazdığından başka bir şey olmaz” cevabını vererek yolundan
dönmeyeceğini ifade eder. Hazimiyye (ﮫﯿﻤﯾﺰﺧ) menzilinden Zerud دورز adlı yere gelir. Geldiği gün Hicri
61, 9 Zilhicce’dir. Burada Zübeyr bin Gayn ( ﻦﯿﻗ ﻦﺑ ﺮﯿﺑز)
ile karşılaşmış, karısı onun korkularını bertaraf
etmiş ve Hz. Hüseyinin tarafında olması için onu yüreklendirmiştir. Ayrıca bu menzilde bu seferden sağ
dönemeyeceğini de rüyasında görmüştür. Sonra Salebiyye (ﮫﯿﺒﻠﻌﺛ) adlı menzile gelmiş ve burada
Kufe’den bazı kişiler Müslim’in öldüğünü ona bildirmişlerdi. Battan, (Batn Reme ﮫﻣﺮﻟا ﻦﻄﺑ) , ya da
نﺎﻄﺑ،adlı menzilde Hz. Hüseyin Müslim ile Akil’in şehit olduklarını duymuştur. Burası aynı zamanda
Hz. Hüseyin’in kendi adamlarından savaş için ilk beyat aldığı yerdir. Hz. Hüseyin ehli Kufe’ye bir
mektub yazmıştır. Bir başka rivayete göre ise Ebu Müslim ve diğerleri bu menzilde ona katılmışlardır.
Buradan sonra Şugug (،قﻮﻘﺷ) , ve Zibale ﮫﻟﺎﺑز ye gelmiştir. Burada namaz kıldıgı yere daha sonraları bir
mescid yaptırılmış ve bir ımaret dikilmiştir ki bu mescidde hacılar namaz kılmaktadırlar. Burada
Müslim’in vasiyetnamesi Hz. Hüseyin’e ulaşır ve bu menzilde yanındaki bazı adamları ondan ayrılırlar.
Batn-i Akabe ﮫﺒﻘﻋ ﻦﻄﺑ) de Ömer bin Lovzan ile karşılaşır ve kendisine dönmesi nasihatinde bulunur.
Hz. Hüseyin daha önceki verdiği cevabın aynısını verir. Buradan Umeyye (ﮫﯿﻤﻋ) , Vakısa (ﮫﺼﻗاو) ,
menzillerini geçerek Şeraf adlı yere gelir. Burada Hürr bin Riyahi’ nin komutasındaki birliklerle
karşılaşır. Kendisine eşlik etmeye gelmişlerdir. Birke Ebu Mesk (ﮏﺴﻣ ﻮﺑا ﮫﮐﺮﺑ) ’dan geçer ve Cebel zi
Hasem (ﻢﺴﺣ یذ ﻞﺒﺟ ) menziline geldiğinde Hurr bin Yezid ordusu ile karşılaşır. Beyza (ﮫﻀﯿﺑ) , 'yı
geçerek Mesicde (ﺪﺠﯿﺴﻣ) e gelir ve Hz. Hüseyin burada dost ve yaranlarına maruf hutbesini verir.
Buradan Hammam (مﺎﻤﺣ) , Muğise (ﮫﺜﯿﻐﻣ) Umm kurun (نوﺮﻗ وا) e gelir ve Uzeyb ﺐﯾﺬﻋ) e ulaşır. Buradan
giden asıl yol Kufe’ ye çıkar ama Hz Hüseyin yolunu değiştirerek ayrılır ve Kerbelâ’ya doğru gitmeye
mecbur kalırlar. Gasr Beni Mukatil (ﻞﺗﺎﻘﻣ ﯽﻨﺑ ﺮﺼﻗ ) adlı yere geldiklerinde Abdulah bin Hur kendisine
yapılan daveti reddeder ve Hz. Hüseyin Ubeydulah bin Cuhfi den yardım ister. Yardım gelmez ama
kendi atını ona hediye edeceğini söyler. Hz. Hüseyin Ali Ekber’le son sohbetini burada gerçekleştirir.