Kerbela - Cilt - Cumhuriyet Üniversitesi

114
• Fatih Erkoçoğlu
16 m. geride, avluya bitişik olarak bir medrese yer almaktadır. 100 Hz.
Hüseyin’in türbesi ile yanındaki caminin kubbesi ve minareleri altın kaplı
tuğlalarla süslü, diğer bölümler çiniyle kaplıdır. 101
Hz. Abbâs’ın meşhedi ise Hz. Hüseyin’in meşhedinin takriben 600 m.
kuzeydoğusunda, Hüseyin nehrine daha yakın bir mahalde bulunmaktadır.
Hz. Hüseyin’in meşhedinden batıya doğru giderken yol üzerinde Hz.
Hüseyin’in kafilesini temsilen çadır şeklinde yapılmış olan Haymegâh
denilen bir yapı yer almaktadır. 102
Büveyhîler döneminden itibaren Hz. Hüseyin’in Meşhedi’ne cenaze
nakledildiği daha önce zikredilmişti. Osmanlı Devleti Şiîlerin dirileri bir
tarafa ölüleri ile de uğraşmak durumunda kaldı. Zira Şiî cenazeleri taze
olarak nakledildiği gibi, defnedildiği yerden çıkarılmak suretiyle
kemikleriyle birlikte de nakledilmekteydi. Özellikle yeni ölmüş cenazelerin
uzak yerlerden getirilmesi problem oluşturuyordu ve de cesetler gelene kadar
kokuyordu. Bu durum veba başta olmak üzere hastalıklara bile neden
olmaktaydı. Bu durum ciddi bir problem oluşturmuş olmalı ki 1871 yılında
Midhat Paşa’nın valiliğinde, Atebât’ı ziyarete gelen Nâsıruddin Şah’la
cenaze nakli meselesi görüşüldü ve cenazelerin definde üç yıl sonra nakline
müsaade edilmesiyle ilgili bir antlaşma yapıldı. 103
Kerbela ve diğer meşhetleri ziyarete gelenlerin ve özellikle İranlı ve
Hintli asillerin ve zenginlerin buralara yapmış oldukları bağışlar ve
göndermiş oldukları hediyeler de ayrıca bir sorun oluşturmaktaydı. Atebelere
gönderilen hediyeler bir müddet sonra buraların birer hazineye dönüşmesine
neden oldu. 104
Son olarak burada Osmanlı vilayet salnamelerinde zikredilen Kerbela
kasabası hakkında bazı malumatı vermek istiyoruz. Hüseyniye kanalının yanı
başında olan Kerbela kasabası, Bağdat’tan sonra vilayetteki en büyük imarlı
şehirlerden birisi idi. Kasaba eski ve yeni iki mahalleden oluşmaktaydı. Eski
mahalle, Hz. Hüseyin’in Meşhed’i etrafında oluşan bir yerleşim yeriydi. Yeni
mahalle ise kasabanın güneyinde, önceleri bataklık olan ve 30 yıl önce
100 E. Honigmann, “Kerbela”, İ.A, İstanbul 1955, VI, 581, 582; Mustafa Öz, “Kerbela”, XXV,
272..
101 Osmanlı Vilayet Salnamelerinde Bağdat, 112.
102 Honigmann, agm, VI, 582; Öz, XXXV, 272.
103 İsmail Safa Üstün, “Bağdat Eyâletindeki Atebât’a Şiî Cenaze Nakli ve Karantina, (XIX.
Yüzyıl-XX. Yüzyıl başları)”, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (İstanbul
2006), XXXI-2, s. 105. Bir sektör olarak cenâze nakil işiyle ilgili geniş bilgi için Bk. Üstün,
agm, 106, 113.
104 Kaya, 59.