Kerbela - Cilt - Cumhuriyet Üniversitesi

Çeşitli Yönleriyle Kerbela • 113
Irak ve özelde Kerbela’da Şiî nüfusunun eskiden beri bariz bir
üstünlüğü vardı. İran özellikle Necef, Kâzımeyn ve Kerbela’yı ziyaret eden
vatandaşlarını da kullanarak bölgede Şiîliğin yayılması için özel bir gayret
sarf ettiği gibi 95 bölge insanın Osmanlı idaresine karşı ayaklanması için de
her türlü desteği temin ediyordu. Böyle bir destekle Kerbela’da başlatılan bir
isyan, Bağdat valisi Necip Paşa tarafından 1842 yılında bastırıldı. 96
İranlıların bölge üzerindeki emelleri nihayete ermedi. Bu sefer 1847
yılında şâh, Hz. Hüseyin’in türbesinin avlusunu yeniden bina etmek ve de
kendisi için de burada bir kabrin tesisi için Osmanlı Devletinden izin istedi.
Osmanlı hükümeti nazikçe bu isteği reddetti. Bir yıl sonra da hükümet
İran’ın yeni isteklerine fırsat vermemek için hemen Hz. Hüseyin ve Hz.
Abbâs’ın türbelerinde restorasyon faaliyeti için harekete geçti. Masrafları
devlet tarafından karşılanan tamir faaliyeti 1850 yılında bitirildi. 97
1851 yılında İran Sadrü’d-devlesi Kerbela’yı ziyaretinde türbenin
genişletilmesi talebinde bulundu. Bunun üzerinde Osmanlı Devleti, olumsuz
karşılamamakla birlikte uygun görüldüğü takdirde bunu kendisinin
yapacağını bildirdi. 98
1874 yılında ise şiddetli esen rüzgârdan zarar gören Meşhed-i
Hüseyin’in minarelerinin külahları tamir edildi. Türbede ihtiyaç üzerine
genişletme çalışmasını da aynı yıl Bağdat valiliği başlattı ve yılın sonunda
genişletme işi nihayete erdi. Bu genişletme ameliyesinden tam 25 sene sonra
Osmanlı Devleti, türbeye 1915 yılında son kez tamiratta bulundu. 99
Hz. Hüseyin’in türbesi etrafı eyvanlar ve hücrelerle çevrilmiş 108 x
82,5 metre boyutlarında bir avlunun içinde yer almaktadır. Üzerinde bir saat
kulesinin bulunduğu yaldızlı dehlizden geçilerek ulaşılan dikdörtgen şekilli
orta kısım, ziyaretçilerin burada tavaf ettikleri, üzeri kemerlerle örtülü bir
koridor ile kuşatılmıştır. Burasının tam ortasında takriben 2 m. yüksekliğinde
ve 4 m. genişliğinde gümüş şebeke ile çevrili Hz. Hüseyin’in sandukası ile
ayakucunda daha küçük olan oğlu Ali Ekber’in sandukası yer almaktadır.
Türbenin kıbleye bakan cephesinde gayet zengin süsleme vardır. Türbenin
giriş kapısının her iki yanında birer minare ile doğusunda üçüncü bir minare
daha bulunmaktadır. (Bugün bu minare yoktur) Avlunun güneyinde takriben
95 Dilek Kaya, Kerbela Sancağı, 71.
96 Kaya, 75-77.
97 Kaya, 48-50.
98 Kaya, 50-53.
99 Kaya, 54, 55.