Kerbela - Cilt - Cumhuriyet Üniversitesi

Çeşitli Yönleriyle Kerbela • 107
Büveyhîler Dönemi
Halife Mütevekkil’in bu yıkım ve yasağından takriben bir asır sonra
Abbâsî hilâfetini tesiri altına almış olan Şiî Zeydî inançlı Büveyhîler, 52
Necef, Kerbela, Kâzımiyye ve Sâmerrâ’da bulunan ve “atebât-ı âliye” olarak
anılan yerlere büyük ilgi gösterdiler. Özellikle Büveyhîlerle birlikte başlayan
bu ilgi Sünnî ya da Şiî bölgeye hakim olan ya da bölgeyi ziyaret eden bütün
hükümdarlar tarafından da devam ettirildi. 53
İbn Havkal (366/977) Kerbela’ya yapmış olduğu seyahatte burada
büyük bir şehitliğin (meşhed) varlığına dikkat çekmekte ve burasının çok
sayıda insan tarafından ziyaret edildiğinden bahsetmektedir. 54 Büveyhîlerle
birlikte artık kaynaklarımızda Hz. Hüseyin’in kabri yerine daha çok meşhed
tabiri kullanılacaktır.
Kerbela, 369/979-80 yılında Aynu’t-Temr’de muhtelif kabilelerin
başına geçen Dabbe b. Muhammed el-Esedî’nin saldırısına uğradı. Diğer
atabelerin de zarar gördüğü bu olayda buralarda bulunan kıymetli eşyalar
yağmalandı. Yağmacılar müteakiben de çöle döndüler. Bunun üzerine
Büveyhî Sultanı Adü’d-devle tahrip olan yerleri tamir ettirdi. 55
Hz. Hüseyin’in türbesinin kubbe ve revakları Rebiu’l-evvel
407/Ağustos 1016 yılında iki büyük mumun zemine yıkılması üzerine
yandı. 56 Kısa süre sonra meşhedin kubbesi yeniden yapıldı. 57 Yine
Büveyhîlerden Sultanuddevle’nin veziri Hüseyin b. Fazl es-Sehlân, Ebû
Muhammed er-Ramahurmûzî 413/1022 yılında Hz. Hüseyin’in türbesini
herhangi bir saldırıya karşı savunma maksadıyla olsa gerek bir duvarla
etrafını çevirtti. 58
Selçuklu Dönemi
Selçuklu hakimiyeti esnasında Büyük Selçuklu Sultân’ı Melikşâh veziri
Nizâmü’l-Mülk ile birlikte avlanmak için çıktığında 479/1086 yılında hem
52
Metin Bozkuş, Büveyhîler ve Şiîlik, Sivas 2003, s. 13; Eyüp Baş, “Aşûre Günü, Tarihsel
Boyutu ve Osmanlı Dinî Hayatındaki Yeri Üzerine Düşünceler”, AÜİFD, Ankara 2004,
XLV, 176.
53
Avni İlhan, “Atebât”, IV, 49.
54
İbn Havkâl, Ebû’l-Kâsım en-Nasîbî, (350/961), Kitâbu Sûreti’l-Arz, I-II, Leiden 1938, s.
243.
55
İbn Miskeveyh, Ebû Ali Ahmed b. Muhammed, (421/1030), Kitâbu Tecâribi’l-Umem,
Kahire trz, III, 414; İbnü’l-Esîr, el-Kâmil, Beyrut 1979, VIII, 705, 710.
56
İbnü’l-Esîr, el-Kâmil, IX, 295; İbnü’l-Cevzî, XV, 120; Le Strange, 106.
57
İbnü’l-Esîr, el-Kâmil, IX, 295; Le Strange, 106.
58 İbnü’l-Cevzî, XV, 159, 160.