Kerbela - Cilt - Cumhuriyet Üniversitesi

Çeşitli Yönleriyle Kerbela • 105
iştirak etmediğini sormuş, o da hasta olduğunu beyan etmiştir. Ne var ki İbn
Ziyâd onun yalan söylediğini ve de düşmanı tarafında yer aldığını
belirtmiştir. O da “keşke Hz. Hüseyin’in yanında olabilseydim” dedikten
sonra yanında toplananlarla birlikte atlarına atlayıp doğruca Kerbela’nın
yolunu tutmuşlardı. Hz. Hüseyin’in Kerbela’daki mezarını ziyaret edip,
orada medfun bulunanlar için Allâh’tan mağfiret dilemiştir. 39
Kerbela’dan Dımeşk’e halife Yezid’in yanına götürülen Hz. Hüseyin’in
ailesinin de Hz. Hüseyin’in mezarını ziyaret ettiği rivayet edilmektedir.
Yezid’in emriyle Medine’ye gönderilirlerken aile Kerbela’ya uğramak
istemiş, bu istekleri kabul edilmiş olacak ki aile Kerbela’ya gidebilmiştir.
Kerbela’ya vardıklarında ise burada Câbir b. Abdullah el-Ensârî 40 ve bir
grubun, Hz. Hüseyin’in kabrini ziyaret ettiklerini görmüşlerdir. 41
Hz. Hüseyin’in kabrini ziyaret eden bir başka grup ise Tevvâbûn
denilen topluluktur. Yezid’in ölümüyle birlikte oluşan otorite boşluğunda
Irak valisi ‘Ubeydullah bölgeyi terk etmek zorunda kalmıştı. Bu boşluktan
yararlanarak Tevvâbûn hareketi olarak bilinen olayın kahramanları,
Emevilere saldırı öncesinde buraya gelmişler ve dua okuyup yas
tutmuşlardır. 42
Tevvâbûn gibi Hz. Hüseyin’in kanı için harekete geçen Muhtar es-
Sekafî, Kûfe ve Irak’ın bazı bölgelerinde 69/687 de Abdullah b. Zübeyr’in
Basra valisi Mus’ab b. Zübeyr tarafından öldürülünceye kadar burada
hakimiyetini sürdürmüştür. 43 Zencânî her ne kadar Muhtâr’ın 65 yılında
buraya bir türbe yaptırdığından bahsetmekte ise de 44 Hülefâ-yı Râşidîn ve
Emeviler dönemi mezarlıklarında kabirleri diğer kabirlerden farklı
gösterecek tarzda türbe vesaire yapımı gibi bir uygulamanın olduğundan söz
etmek çok erken olacaktır. 45
39 İbnü’l-Esîr, III, 24, 25; Nüveyrî, XXI, 68.
40 Müctehid hafız, Hz. Peygamber’in sahabisi, Ensâr’dan aslen Hazrec kabilesine mensup,
Medineli fakihlerden sayılmaktadır. Akabe görüşmelerinde bulundu. Dımeşk kuşatmasında
Hâlid b. Velid’in ordusunda idi. 78 yılında Medine’de vefat etti. Hakkında geniş bilgi için
Bk. ez-Zehebî, Şemsuddîn Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed et-Türkmânî, (748/1347),
Siyeru A’lâmi’n-Nubelâ, Beyrut 2004, I, 1276, 1277; İbn Hacer el-‘Askalânî, Ebû’l-Fazl
Ahmed b. Ali, (852/1448), el-İsâbe fî Temyîzi’s-Sahâbe, Beyrut 2004, 166.
41 Ebû Mihnef, Maktel, 125; Bk. Avni İlhan, “Atebât”, DİA, İstanbul 1991, IV, 49.
42 Belâzurî, VI, 369; et-Taberî, Tarih, (Thk. Muhammed Abdü’l-Fâzıl İbrahim), Kahire trs, III,
589.
43 Taberî, III, 496; İbnü’l-Esîr, III, 18; Nüveyrî, XXI, 52.
44 Zencânî, Cevle, 78. Ayrıca Bk. Târık Cevâd el-Cenâbî, “el-‘Imâratü’l-‘Irakiyye”, Hadarâtu’l-
Irak, Bağdat 1985, X, s. 314.
45 Geniş bilgi için Bk. Fatih Erkoçoğlu, “İmar Faaliyetleri”, Emevîler Dönemi Bilim, Kültür ve
Sanat Hayatı, Ankara 2003, s. 191, 192.