Kerbela - Cilt - Cumhuriyet Üniversitesi

Çeşitli Yönleriyle Kerbela • 101
burada konakladığı nakledilmektedir. 17 Buradan Kerbela’nın bir konak yeri
olduğu anlaşılmaktadır. Zira başka bir rivayet de bunu destekler
mahiyettedir. Hz. Ali’nin de Enbâr 18 yahut Sıffîn’den 19 dönerken burada bir
ara konakladığı ve susuzluktan endişe edilip burada bir kuyu açtırdığı
belirtilmektedir. 20 Hz. Ali kanaatimizce Kûfe’ye su ihtiyacının da kolay
temin edilebileceği nehir boyundan gitmek yerine –ki böylece dönüş
mesafesi hayli uzayacaktır- çölden Kerbela üzerinden kestirme geçerek kısa
sürede Kûfe’ye ulaşmayı planlamış olmalıdır.
Bu durumda nehir kıyısından gidilmediğine göre Hâlid b. Velid’in
konakladığı yerde konaklanmış olunduğu anlaşılmaktadır. Hz. Hüseyin ve
beraberindekiler de Kerbela’da konakladıklarında Hz. Hüseyin burasını
hatırlamıştır, zira babasıyla Sıffîn’den gelirken burada konakladıklarını
belirtmesinden aynı yerde konaklandığı ortaya çıkmaktadır. 21 O halde
Kerbela mevkiine yakın bir yerde Fırat nehri ya da bir kolu bulunmamaktadır.
Bugün Nehrü Hüseyin denilen nehir ise müteakip devirlerde
açılmış bir kanaldır ve bu kanal dahi olsa burası da çatışma mahallinden -ki
en azından şehitlerin mezarlarından- hayli uzakta kalmaktadır.
Fırat nehri olmasa da Kerbela’da bir su kaynağının olduğu Hz.
Hüseyin’in su temini için baba bir kardeşi Abbâs b. Ali’yi 22 görevlendirdiğinden
anlaşılmaktadır. 23 Dineverî, Abbâs’ın 30 atlı ve 20 yaya ile
ellerinde su kırbalarıyla bir su kaynağına gittiğinden bahsetmektedir. 24 Kûfe
17 2
Yâkût el-Hamevî, Mu’cemu’l-Buldân, IV, 505. Bk. E. Honigmann, “Karbalâ’”, Eİ , Leiden
1978, IV, 637.
18
Yâkût, Enbâr’ın Belh yakınlarında bulunduğunu ve de Merverûz şehrinden de daha büyük
olduğunu zikretmektedir. Ayrıca burasının suyu, asmaları ve bahçelerinin bol olduğunu da
nakletmektedir. Mu’cem, I, 305. Ne var ki burası Belh yakınlarında ya da Merverûz’a yakın
bir yer değildir. Burası Irak topraklarında bulunmaktadır.
19
Rakka ile Bâlis arasında Rakka’ya yakın Fırat Nehri’nin batı yakasında yer alan bir mevki.
Hz. Ali ile Muâviye’nin Safer 37/Temmuz 658 yılında burada savaştılar. Yâkût, Mu’cem,
III, 414. Ayrıca geniş bilgi için Bk. İrfan Aycan, Saltanata Giden Yolda Muaviye b. Ebî
Süfyan, Ankara 2001, s. 103-113.
20
Hatîb el-Bağdâdî, Ebû Bekir Ahmed b. Ali, (463/1071), Tarihu Bağdat ev Medînetü’s-Selâm,
Beyrut trs, XII, 305, 306. Rivayet edildiğine göre Enbâr’dan Kûfe’ye gelinirken yolda Fırat
Nehri’nden su ihtiyaçları karşılanmış ve müteakiben de sahraya girilmiştir. Nehirden almış
oldukları su yeterli olmamış olacak ki insanlar bir müddet sonra Hz. Ali’ye sularının yeterli
olmayacağından endişelerini dile getirmişlerdir. Bunun üzerine Hz. Ali “Allâh sizleri
sulayacaktır” demiş ve daha sonra da bir kuyu kazılmış ve buraya konaklanmıştır. Tarih, XII,
305.
21
ed-Dineverî, Ebû Hanife Ahmed b. Dâvûd, (282/888), Ahbâru’t-Tıvâl, (Thk. Ömer Farûk et-
Tabbâ’), Beyrut trz., s. 232.
22
es-Sekkâ olarak anılan Abbâs b. Ali hakkında geniş bilgi için Bk. Ethem Ruhi Fığlalı,
“Abbâs b. Ali b. Ebû Tâlib”, DİA, İstanbul 1988, I, 21.
23
Ebû Mihnef, Lut b. Yahyâ, (150/767), Maktelü’l-Hüseyin, Bağdat 1977, s. 52.
24
Dineverî, 234. Ebû Mihnef, Abbâs’ın yanındakilerin sayısını belirtmemektedir. Bk. Maktel,
52.