Ses Bilgisi, Metin, Sözlük - Turuz.info

3.19. Dudaklılaşma
Dudaklılaşma hadisesi bölgemizde sık rastlanan hadiselerden biridir. Bölgemizdeki
dudaklılaşmanın esas kısmını n > m değişmesi, ikinci önemli kısmını da dudakta
boğumlanmayan ünsüzlerin dudak damak w ünsüzüne dönüşmeleri oluşmaktadır.
n/ > m/: ḳonlek > ḳomlek > ḳolmek (12-19), tekne > tekmege (9-204);
n# > m#: fırın > pĭrımğa (20-127), on + beş > om͜ beş (6-50);
n/ > b/: ▄uwandı▄ > ▄uwabdığ (3-123);
l/ > w/: salıp > sawup (12-124);
y# > w#: muzey > muzewge (2-6);
h/ > w/: sahur > sawŭrta (3-292);
g/ > w/: ogi > uwiliḳın (22-50).
3.20. Benzetme
İncelediğimiz bölgede benzetme hadisesi en sık rastlanan olaylardan biridir. Köstence
ağzındaki tüm benzetmeleri üç başlık altında inceleyebiliriz: ünlü benzetmesi, ünsüz
ünlü benzetmesi ve ünsüz benzetmesi.
Ünlü benzetmesi
Bu benzetme ünlüler arasında, bir ünlünün başka bir ünlüye kendi niteliklerini
geçirmekle meydana gelmektedir. Bölgemizde yaygın şekilde görünmektedir:
aşmaŋız > aşmaăz (18-7) (/a-ı/ > /a-a/),
ötmek (18-17) > etmeġım (18-12), çibörek > şüberek (11-56), borek > berek (19-110),
(/ö-e/ > /e-e/),
tirek (DLT:625) > terekke (17-79), (/i-e/ > /e-e/),
onur > onor (1-56), (/o-u/ > /o-o/),
bozı▄ > bızı▄ (3-53), (/o-ı/ > /ı-ı/).
Ünsüz ünlü benzetmesi
Bu benzetme ünsüzün ünlüyü kendine benzetmesiyle meydana gelen bir benzetmedir.
Ünsüz ünlü benzetmesi sonucunda ünlülerde daralma ve yuvarlaklaşma hadiseleri
59