Ses Bilgisi, Metin, Sözlük - Turuz.info

AÇIKLAMALI SES OLAYLARI SÖZLÜĞÜ
Bu sözlükte yer alan terimlerin açıklamaları Prof. Dr. Zikri TURAN’ın Ses Bilgisi ders
notlarını esasa alarak yapılmıştır.
Argo – bir zümrenin meydana getirip kullandığı özel dildir. Zümrenin dışında kalanlar
bu özel dili tanımaz. Psikolojik bir hadisedir.
Art damaklılaşma – ön damakta boğumlanan bir ünsüzün çıkış yerinin arka damağa
kayması hadisesidir.
Aşınma – en başta daha çok foneme sahipken zamanla bunların bazılarının aşınması
durumudur.
Aşırı patlayıcılaşma – patlayıcılara göre daha ani ve kısa sürede patlayan seslerdir.
Ayarlanma – boğumlanma bölgeleri bakımından, birbiriyle ilgili konsondan birinin iç
denge bakımından, başka bir nitelik kazanarak, öteki konsondan uzaklaşması olayıdır.
Bir sesi atarak onun yerine tercih edilen başka sesin kullanılması hadisesidir.
Ayrılaşma – kökleri aynı, ama geçirdikleri ses olayları sonucunda aynı kelimeyken
karşımıza iki kelime gibi gelen kelimelerdir.
Başkalaşma – bir kelimede yan yana veya birbirinden uzakta bulunan ve nitelikleri
aynı olan iki konsondan birinin, ötekinden farklı bir nitelik kazanması hadisesidir.
Benzeyen iki ses arasındaki benzerliğin azalması, birinin ötekinden farklı nitelik
kazanmasıdır.
Bayağılanmaca – aşağılık bir dille konuşma olayına denir.
Benzetme – bir konson veya vokalin kendisinden önceki veya sonraki konson veya
vokale, kendi vasıflarını geçirmesi hadisesidir. Yani, kendisine benzetmesidir.
Niteliklerini kendinden farklı olan diğer sese taşıyarak kendine benzetmesidir.
Birleşme – ikisi daima bir arada kullanılan iki kelimenin geçirdiği iki değişmeden sonra
yeni bir şekil kazanması ve tek kelime haline dönmesi hadisesidir. Birleşmenin
gerçekleştiği yerlerde fonetik olarak en az bir ses olayının gerçekleşmesi gerekmektedir.
232