Ses Bilgisi, Metin, Sözlük - Turuz.info

GİRİŞ
Türkiye’nin farklı bölgelerinde yapılan ağız çalışmaları belli bir seviyeye gelmiş
durumdadır. Türkiye sınırları dışında bulunan birçok bölgelerin de ağız çalışmalarına
ihtiyacı vardır. Bu bölgelerden biri de Karadeniz ile Tuna nehri arasında kalan,
Romanya’nın Köstence ve Tulça ilçeleri ile Bulgaristan’ın Dobriç ve Silistre illeri
sınırları içinde bulunan Dobruca bölgesidir.
Ancak günümüzde Dobruca denildiğinde Romanya’nın Köstence ve Tulça ilçelerinin
bulunduğu bölgeler kastedilmektedir. Dobruca bölgesinde Romenlerle birlikte Anadolu
ve Rumeli Türkleri ile Kırım ve Bucak Türk-Tatarlar toplulukları yaşamaktadır.
Romanya Türkçesiyle ilgili yapılmış olan akademik çalışmalara baktığımızda karşımıza
ancak iki çalışma çıkmaktadır, biri Ciden Sena Menabit tarafından yayımlanmamış
Doktora tezi olarak 2006 senesinde “Yazılı ve Sözlü Kaynaklara Dayalı Romanya
Türklerinin Dili ve Söz Varlığı” adlı çalışma, diğeri de Süer Eker’e ait “Ekstra Küçük
Bir Dil Olarak Romanya ‘Tatar Türkçesi’” adlı çalışmadır. Ciden Sena Menabit’in
yaptığı çalışmasında genel olarak Romanya’da yaşayan tüm Türklerin dili hem derleme
yaparak hem de yazılı kaynaklara dayanarak incelenmiştir. Biz de Dobruca bölgesine ait
olan Köstence ağzı ile ilgili daha kapsamlı ve ayrıntılı bir çalışma yapmayı uygun
görmekteyiz.
Bu çalışmaya başladığımızda ilk önce bölgenin kültürel özellikleri ve tarihçesi
araştırılmıştır. Osmanlı devleti zamanında II. Beyazıt Dobruca'yı fethettikten sonra
Karadeniz'in kuzeyinden çağırdığı Tatarlarla, Anadolu'dan getirdiği Türkleri Dobruca'ya
yerleştirmiştir. Özellikle 1783'te Kırım'ın Rusya’ya bağlanması binlerce Kırımlı Türkün
Dobruca bölgesine göç edip orada yerleşmeye mecbur kaldığı yıllardır. 1877 – 1878
Osmanlı-Rus savaşından sonra Romanya bağımsızlığını kazanır ve bu tarihten sonra
Dobruca Türkleri "Ak Topraklar" dedikleri Anadolu'ya göç etmeye başlarlar.
1