Müslümanlıktan Hıristiyanlığa Geçişin Sebepleri Üzerine Sosyo ...

MÜSLÜMANLIKTAN HIRİSTİYANLIĞA GEÇİŞİN SEBEPLERİ ÜZERINE SOSYO-PSİKOLOJİK BİR İNCELEME Asım YAPICI
Hı ris ti yan lık la il gi li bro şür ve ya İncil da ğıt ma sı vs. de
yi ne bi li nen mis yo ner lik şekil le ri içe ri sin de yer al mak -
ta dır. Te sa dü fen ya da is te ye rek ki li se ye gi den le re ya kın
il gi gös te ril me si ve on lar la sı cak bir di ya log ku rul ma sı
da bu kap sam da de ğer len di ri le bi lir. An cak in ter net te,
özel lik le chat/soh bet oda la rı va sı ta sıy la ku ru lan te mas
ve ile ti şim, mis yo ner le rin tek no lo ji den zi ya de siy le fayda
lan dık la rı da ha mo dern yön tem ler ola rak kar şı mı za
çık mak ta dır. Bu ara da yük sek öğ re tim de al dı ğı ders le rin
bir ge re ği ola rak ki ta bı mu kad des le, do la yı sıy la İncil’ le
ilk kez ta nış ma fır sa tı bu lan la ra da (% 3.03; f= 1) rast lanmak
ta dır. Bu ki şi da ha son ra mis yo ner ler le te mas kurmak
ta ve de ği şen sos yal çev re siy le bir lik te
Hı ris ti yan laş ma ya baş la mak ta dır lar. Di ne il gi si ve dinî
kim lik le bü tün leş me dü ze yi za yıf bir gö rün tü çi zen bu
ki şi Ale vi ol du ğu nu söy le mek te dir.
Yi ne, öy kü ler den an la şıl dı ğı ka da rıy la, din de ğiş -
tir me sü re ci ne gir me den ön ce, Hı ris ti yan lık ve Hı ris ti -
yan lar ge nel de olum lu al gı la mak ta dır. Esa sen
Hı ris ti yan lı ğa ba kı şı po zi tif olan la rın Hı ris ti yan lar la te -
mas kur ma is te ğiy le ha re ket et me si do ğal sa yı la bi lir. Bunun
la bir lik te, dinî-sos yal kı yas la ma or ta mın da eğer
öte ki grup ya da grup lar, olum suz al gı lan(a)mı yor sa, birey
le rin iç grup la öz deş leş me dü zey le ri nin za yıf ol du ğu
söy le ne bi lir. Da ha sı dinî kim li ği bes le yen et no san trik
duy gu la rın kö rel me si söz ko nu su dur. Bu ise, di ğer grupla
rın “öte ki ” ola rak al gı lan ma bi çi mi nin bu har laş tı ğı,
dinî kim lik hat la rın da ki ayı rı cı va sıf la rın göz ar dı edilme
ye baş lan dı ğı an la mı na gel mek te dir. Esa sen bu ra da da
böy le bir du rum la kar şı la şıl dı ğı nı söy le mek müm kün -
dür. Baş ka bir de yiş le di ğer dinî grup ya da grup la ra kar -
şı olum lu bir ba kış açı sı na sa hip ol mak, bu se bep le on la rı
da ha ya kın dan ta nı ma ar zu su içe ri sin de bu lun mak, öte -
ki grup la ra ge çi şin imkân ve şart la rı nı araş tır ma sü re ci -
ni te tik le ye bi lir.
Sa yı la rı az ol mak la bir lik te, din de ğiş tir me den ön -
ce Hı ris ti yan lı ğı ve Hı ris ti yan la rı olum suz al gı la yan lar
da mev cut tur. Ba zen ge rek çe li ba zen de ge rek çe siz olarak
dil len di ri len bu al gı la ma, on la rın ilk plan da Müs lü -
man kim li ğin den kıs men mem nun ol duk la rı şek lin de
de ğer len di ri le bi lir. Haç lı se fer le ri, en gi zis yon lar, em perya
lizm ve Hz. İsa’ nın Tan rı ya da Tan rı’ nın bi ri cik oğ lu
ol du ğu inan cı Hı ris ti yan lı ğa olum suz ba kı şı bes le yen
fak tör ler ara sın da dır. An cak bu olum suz yak la şım Hı ris -
ti yan lar la te mas ku rul ma ya ve on la rı ta nı ma ya baş la dık -
tan son ra ba zen hız lı ca, ba zen de ya vaş ya vaş
de ğiş mek te dir. İş te bu sü reç za ten İslam Di ni ne il gi si za -
yıf, dinî bil gi si ye ter siz, dinî kim li ğiy le öz deş leş me si sorun
lu olan la rı ye ni dinî ara yış la ra sevk et mek te dir. Baş ka
tür lü söy ler sek; a) iç sel ara yış lar, ruh sal bu na lım lar ve
ya şa nan suç lu luk duy gu la rı, b) sos yal çev re ve ar ka daş
grup la rın da mey da na ge len de ği şim ler, c) al gı, yar gı ve
de ğer len dir me le re re fe rans oluş tu ra cak ye ni bil gi kaynak
la rı nın edi nil me si, dinî kim lik le riy le öz deş leş me düzey
le ri za yıf ve kı rıl gan olan la rın olum suz Hı ris ti yan lık
al gı la rı nı olum lu ya doğ ru dö nüş tür mek te dir.
Mis yo ner le ri de şif re et mek, İncil’ de ki ha ta la rı göster
mek, ona ina nan lar la alay et mek için Hı ris ti yan lar la
te ma sa ge çen le re de rast lan mak ta dır. Bun la rın da ilk
plan da, dinî sos yal kim lik le riy le öz deş leş me dü zey le ri -
nin yük sek ol du ğu dü şü nü le bi lir. An cak on la rın dinî bil -
gi ek sik lik le ri ve İslamî ya şan tı ya pek faz la il gi
gös ter me me le ri, Müs lü man kim li ği nin bi liş sel, duy gu sal
ve dav ra nış sal te mel le ri nin sağ lam bir ya pı ve muh te va
ka zan ma sı nı en gel le miş gi bi gö rün mek te dir. Bu nun la
bir lik te, psi ko lo jik ve sos yal psi ko lo jik et ken ler de devre
ye gi rin ce İncil’ de ki ha ta la rı gös ter mek ve ade ta; “Siz
bu na na sıl ina nır sı nız?” tar zın da alay lı bir yak la şım la Hıris
ti yan la rı sı kış tır mak is te dik ler ken, so nuç ta Hı ris ti -
yan lı ğı be nim se miş ler dir. Bu ra da mis yo ner le rin,
ken di le riy le te mas ge çen le ri, Kur ’an ’ın İncil ’e ba kı şıy la
et ki le me ye ça lış tık la rı, ne ti ce de “İn cil ’i onay la yan Kur -
’an ’ın da ha son ra onu tah rif edil miş gi bi gös te re rek teza
da düş tü ğü ” fik ri ni iş le ye rek ik na et tik le ri
gö rül mek te dir. Kuş ku suz bir di ne içe ri den ve ya dı şa rı -
dan ba kış onu an la ma ve an lam lan dır ma da son de re ce
önem li dir. İç gru bun ver di ği kim lik le ya pı lan de ğer len -
dir me ler et no san trik bir ka rak ter arz et ti ği için öte ki
grup la rı dış la yı cı dır. Dinî-sos yal kim li ğin tek ba şı na
oluş ma dı ğı, onun mut la ka fark lı kim lik le re gö re ta nım -
lan dı ğı (Taj fel, 1972;Tur ner, 1979; Ya pı cı, 2004; 2006)
ön gö rü sün den ha re ket edi le cek olur sa, bu du ru mu do -
ğal kar şı la mak ge re kir. An cak iç grup kim li ği nin dış grup
kim lik le ri ne gö re ta nım lan ma sı ve sı nır la rı nın bu na gö -
re be lir len me si iç grup öz deş leş me si azal dı ğı za man kaybol
ma ya baş la ya bi lir (Desc hamps & De vos, 1999;
Lo ren zi-Ci ol di & Do i se, 1994; Taj fel & Tur ner, 1986;
Yzerbyt & Schad ron, 1996). Esa sen iç dinî gru bun inanç,
iba det ve ah lak açı sın dan ken di ni de ğer len dir me sü re ci
duy gu sal, bil gi sel ve dav ra nış sal açı dan kuv vet li de ğil se
ya da bun lar dan bi ri si be lir gin bir şekil de za yıf lık gös te -
ri yor sa, da ha sı mev cut inanç ve uy gu la ma la ra yö ne lik
dış sal en for mas yon tek yön lü ve bas kın bir şekil de ge li -
yor sa, bu du rum da bi liş sel bir çe liş ki ya şan ma sı ve bu -
nun çö zü mü için ye ni ara yış la rın dev re ye gir me si
ka çı nıl maz dır.
Tab lo 9’da ki ve ri le re gö re Hı ris ti yan lı ğı ter cih
eden le rin % 72.73’ü (f= 24) ya ge nel an lam da İncil’ den
Journal of Islamic Research 2007;20(2) 235