Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
Azra Erhat – Mitoloji Sözlüğü
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Odysseus da işte o zaman başlar Odysseia'<br />
yi, yani geçirdiği bütün serüvenleri anlatmaya.<br />
Demodokos Odysseia destanının en sevimli,<br />
en ışıklı bir kişisidir. Homeros'un kendisi<br />
midir? Kör ozan üstüne nice söz söylendi, nice<br />
mürekkep döküldü. Homeros kör müydü,<br />
değil miydi diye tartışıldı. Okuyucu kendi duygu<br />
ve izlenimine göre karar versin, ben bugüne<br />
dek okuduğum bunca yapıtların hiçbirinde<br />
şair Homeros'un gözü gibi gören göz görmedim.<br />
Demophon. Bkz. Demeter.<br />
Deukalion. (1) Soylar mythos'unda Hesiodos<br />
tunç soylu insanların kendi elleriyle yok<br />
olduklarını, ad bırakmadan öbür dünyaya göçüp<br />
Hades'in karanlıklarına gömüldüklerini<br />
söyler, ama bunun nasıl olduğunu anlatmaz.<br />
Tufan sözü ve kavramına rastlanmaz en eski<br />
Yunan kaynaklarında. Ne var ki Yunan<br />
mythos'unun Tufan kahramanları Deukalion'la<br />
Pyrrha'nın, insanlığın başına gelen yıkımlarının<br />
kaynağında bulunan Prometheus<br />
ve Epimetheus soyundan olmaları (Tab. 3)<br />
hesiodos'un Sümer, Babil ve Samî kaynaklarından<br />
bazı efsaneleri alıp, bazılarını almadığını<br />
gösterir. Yunanlıların Tufan efsanesi daha<br />
sonraki bir çağda, belki Tesalya'da uydurulmuş<br />
ve kahramanları Deukalion'la Pyrrha<br />
Prometheus-Pandora mythos'una bağlanmış<br />
olabilir. Bu efsane Hellen ırkının atasını kurma<br />
işine de yaramış, şöyle ki Tufan'dan kurtulan<br />
Deukalion'la Pyrrha'nın bir oğlu olur,<br />
adı Hellen, onun da üç oğlu olur: Doros,<br />
Ksuthos ve Aiolos. Doros'la Aiolos doğrudan<br />
doğruya Dor ve Aiol ırklarının atası, Ksuthos<br />
ise çocukları Akhaios'la lon yoluyla Akha'ların<br />
ve İon'ların atası olur (Tab. 20; Tufan,<br />
Hellen).<br />
(2) îlyada'da adı geçen bir Deukalion daha<br />
vardır: Girit kralı Minos'la Pasiphae'nin oğlu<br />
ve Troya savaşına katılan Meriones'in dedesidir<br />
(Meriones). Theseus'un dostu olan bu Deukalion<br />
Kalydon avında da bulunmuş.<br />
Devler ve Tanrılar Savaşı (Titanomakia).<br />
Hesiodos Olympos tanrılarına kadar birbirini<br />
izleyen soyları, kuşakları, saydıktan sonra,<br />
şöyle der (Theog. 630 vd.)-.<br />
I »I VII K VI IAINKII AK SAVAŞI<br />
Titan tanrılarla Kronos oğulları<br />
ki birileri, mağrur Titanlar, Othrys'de,<br />
öbürleri, tüm nimetleri verenler,<br />
Olympos'un tepesinde oturanlar,<br />
uzun zamandan beri savaşıyorlardı<br />
güçlü saldırılarla birbirlerine girerek.<br />
Yürekleri hınçla dolup taşarak<br />
tam on yi/ cenkleşti durdular,<br />
bitip tükenmek bilmiyordu bu kavga,<br />
belli değildi kimin kazanacağı.<br />
Demek ki Zeus Kronos'u yenmekle egemenliği<br />
hemen ele alamadı, Olympos' kıların<br />
saltanatı ancak kendilerinden önceki kuşakla<br />
on yıl süren bir savaştan sonra kurulabildi. Bu<br />
başarının da ancak Yüz Kollu Devlerin yeraltındaki<br />
hapislerinden çıkarılmalarıyla sağlanabildiği<br />
belirtilir. Othrys'le Olympos ikisi de<br />
Thessalia'nın birer yüksek doruğudur. Bu iki<br />
dağın tepesinden sürdürülen savaş Theogonia'nın<br />
en renkli, en devinekli sahnelerindendir<br />
(Theog. 666-735):<br />
Ogün tanrı ve tanrıça hepsi<br />
azgın bir cenk havası estirdiler,<br />
Hepsi, Titan tanrıları, Kronos oğulları<br />
ve Zeus'un gün ışığına çıkardığı<br />
güçlerine dayanılmaz azgın devler,<br />
Her birinin yüz kolu vardı onların<br />
omuzlarında heybetle savrulan,<br />
her birinin elli de kafası vardı<br />
güçlü bedenlerinin omuz başlarında.<br />
Dikildiler Titan'lara karşı korkunç savaşta<br />
koca ellerinde yalçın kayalarla.<br />
Titan 'lar da atılıyordu şevkle sıra sıra,<br />
her iki taraf gösteriyordu var gücünü.<br />
Çevrede sonsuz deniz homurdanıyordu,<br />
Toprak kükredi birden gür sesiyle,<br />
engin gökler yankılanıp inildedi<br />
ölümsüzlerin saldırıları altında,<br />
koca Olympos sarsılıyordu temelinden,<br />
ağır bir deprem iniyordu Tartaros'a kadar<br />
karışarak gümbürtüsüne korkunç<br />
saldırışların<br />
savrulan kayaların, gürzlerin.<br />
Haykırışlarla yüklüydü atılan her şey,<br />
iki tarafın birbirine karışan sesleri<br />
yükseliyordu yıldızlı göklere kadar,<br />
korkunç bir kargaşaya dönerken<br />
boğuşmaları.<br />
Zeus da artık tutmaz oldu öfkesini.<br />
Yüreği dolar dolmaz öfkesiyle<br />
bütün gücünü salıveriyordu ortaya.<br />
Şimşekler saçıyordu gökten ve<br />
Olympos'tım.<br />
gürbüz elinden fırlayıp uçuyordu yıldırım